Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân
I.Mục tiêu :
- HS biết sau khi Ngô Quyền mất ,đất nước bị rơi vào cảnh loạn lạc , nền kinh tế bị kìm hãm bởi chiến tranh liên miên .
-Đinh Bộ Lĩnh đã có công thống nhất đất nước , lập nên nhà Đinh .
II.Chuẩn bị :
-Hình trong SGK phóng to .
-PHT của HS .
TUẦN 9 Bài :7 ĐINH BỘ LĨNH DẸP LOẠN 12 SỨ QUÂN I.Mục tiêu : - HS biết sau khi Ngô Quyền mất ,đất nước bị rơi vào cảnh loạn lạc , nền kinh tế bị kìm hãm bởi chiến tranh liên miên . -Đinh Bộ Lĩnh đã có công thống nhất đất nước , lập nên nhà Đinh . II.Chuẩn bị : -Hình trong SGK phóng to . -PHT của HS . III.Hoạt động trên lớp : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.Ổn định: 2.KTBC : Ôn tập . -KN Hai Bà Trưng nổ ra vào thời gian nào và có ý nghĩa như thế nào đối với LS dân tộc ? -Chiến thắng BĐ xảy ra vào thời gian nào và có ý nghĩa như thế nào đối với LS dân tộc? GV nhận xét . 3.Bài mới : a.Giới thiệu :ghi tựa . b.Phát triển bài : GV dựa vào phần đầu của bài trong SGK để giúp HS hiểu được bối cảnh đất nước buổi đầu độc lập . *Hoạt động cá nhân : -GV cho HS đọc SGK và trả lời câu hỏi : -Sau khi Ngô Quyền mất ,tình hình nước ta như thế nào ? -GV nhận xét kết luận . *Hoạt động cả lớp : -GV đặt câu hỏi : +Em biết gì về Đinh Bộ Lĩnh ? -GV tổ chức cho HS thảo luận để đi đến thống nhất:ĐBL sinh ra và lớn lên ở Hoa Lư , Gia Viễn, Ninh Bình . Truyện cờ lau tập trận nói lên từ nhỏ ĐBL đã tỏ ra có chí lớn . +Đinh Bộ Lĩnh đã có công gì ? -GV cho Hs thảo luận và thống nhất :Lớn lên gặp buổi loạn lạc, ĐBL đã xây dựng lực lượng đem quân đi dẹp loạn 12 sứ quân .năm 968 ông đã thống nhất được giang sơn +Sau khi thống nhất đất nước ĐBL đã làm gì ? GV tổ chức cho HS thảo luận để đi đến thống nhất: ĐBL lên ngôi vua ,lấy niên hiệu là Đinh Tiên Hoàn,đóng đô ở Hoa Lư , đặt tên nước là Đại Cồ Việt , niên hiệu Thái Bình . GV giải thích các từ : +Hoàng :là Hoàng đế ,ngầm nói vua nước ta ngang hàng với Hoàng đế Trung Hoa . +Đại Cồ Việt :nước Việt lớn . +Thái Bình :yên ổn , không có loạn lạc và chiến tranh . *Hoạt động nhóm : -GV yêu cầu các nhóm lập bảng so sánh tình hình đất nước trước và sau khi được thống nhất theo mẫu : Thời gian Các mặt Trước khi thống nhất Sau khi thống nhất -Đất nước -Triều đình -Đời sống của nhân dân -Bị chia thành 12 vùng. -Lục đục. -Làng mạc, đồng ruộng bị tàn phá, dân nghèo khổ, đổ máu vô ích. -Đất nước quy về một mối -Được tổ chức lại quy củ -Đồng ruộng trở lại xanh tươi, ngược xuôi buôn bán, khắp nơi chùa tháp được xây dựng -GV nhận xét và kết luận . 4.Củng cố : -GV cho HS đọc bài học trong SGK . -Nếu có dịp được về thăm kinh đô Hoa Lư em sẽ nhớ đến ai ? Vì sao ? 5.Tổng kết - Dặn dò: -Về nhà xem lại bài và chuẩn bị bài : “Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược lần thứ nhất”. -Nhận xét tiết học . -4HS trả lời . -Cả lơp theo dõi và nhận xét. -HS đọc. -HS trả lời :triều đình lục đục tranh nhau ngai vàng ,đất nước bị chia cắt thành 12 vùng , dân chúng đổ máu vô ích , ruộng đồng bị tàn phá , quân thù lăm le bờ cõi ). -HS trả lời . -HS trả lời. -HS trả lời. -HS thảo luận và thống nhất. -Các nhóm thảo luận và lập thành bảng . -Đại diện các nhóm thông báo kết quả làm việc của nhóm trước lớp . -Các nhóm khác nhận xét và bổ sung cho hoàn chỉnh -3 HS đọc . -HS trả lời . -Lắng nghe. -2-3 em đọc. -Lắng nghe. TUẦN 10 Bài :8 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN TỐNG XÂM LƯỢC LẦN THỨ NHẤT (NĂM 981) I.Mục tiêu : -HS biết Lê Hoàn lên ngôi vua là phù hợp với yêu cầu của đất nước và hợp với lòng dân -Kể lại được diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược . -Ý nghĩa thắng lợi của cuộc kháng chiến . II.Chuẩn bị : -Hình trong SGK phóng to . -PHT của HS III.Hoạt động trên lớp : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.Ổn định: 2.KTBC : Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân . -GV nhận xét ghi điểm . 3.Bài mới : a.Giới thiệu :ghi tựa . b.Phát triển bài : *Hoạt động cả lớp : -GV cho HS đọc SGK đoạn : “Năm 979 .sử cũ gọi là nhà Tiền Lê”. -GV đặt vấn đề : +Lê Hoàn lên ngôi vua trong hoàn cảnh nào? +Lê hoàn được tôn lên làm vua có được nhân dân ủng hộ không ? -GV tổ chức cho HS thảo luận để đi đến thống nhất :ý kiến thứ 2 đúng vì :khi lên ngôi, Đinh Toàn còn quá nhỏ ;nhà Tống đem quân sang xâm lược nước ta; Lê Hoàn đang giữ chức Tổng chỉ huy quân đội ; khi Lê Hoàn lên ngôi được quân sĩ ủng hộ tung hô “vạn tuế”. *Hoạt động nhóm :GV phát PHT cho HS . -GV yêu cầu các nhóm thảo luận theo câu hỏi : +Quân Tống xâm lược nước ta vào năm nào? +Quân Tống tiến vào nước ta theo những đường nào? +Lê Hoàn chia quân thành mấy cánh và đóng quân ở đâu để đón giặc ? -Quân Tống có thực hiện được ý đồ xâm lược của chúng không ? -Kết quả của cuộc kháng chiến như thế nào? -Sau khi HS thảo luận xong ,GV yêu cầu HS các nhóm đại diện nhóm lên bảng thuật lại diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Tống của nhân dân ta trên lược đồ . -GV nhận xét ,kết luận . *Hoạt động cả lớp : -GV nêu câu hỏi cho HS thảo luận: “Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân Tống đã đem lại kết quả gì cho nhân dân ta ?”. -GV tổ chức cho HS thảo luận để đi đến thống nhất :Nền độc lập của nước nhà được giữ vững ; Nhân dân ta tự hào ,tin tưởng vào sức mạnh và tiền đồ của dân tộc 4.Củng cố : -Cho 2 HS đọc bài học . -Cuộc kháng chiến chống quân Tống mang lại kết quả gì ? -GV nhận xét . 5.Tổng kết - Dặn dò: -Về nhà học bài và chuẩn bị bài : “Nhà Lý dời đô ra Thăng Long”. -Nhận xét tiết học . -3 HS trả lời . -HS khác nhận xét . -1 HS đọc . -HS cả lớp thảo luận và thống nhất ý kiến thứ 2. -HS các nhóm thảo luận . -Đại diện nhóm trình bày . -Các nhóm khác nhận xét ,bổ sung . -2-3 Hsthuật lại. -HS khác nhận xét ,bổ sung . -HS trả lời. -Lắng nghe. -HS đọc bài học . -HS trả lời . -Lắng nghe. TUẦN 11 Bài :9 NHÀ LÝ DỜI ĐÔ RA THĂNG LONG I.Mục tiêu : -HS biết tiếp theo nhà Lê là nhà Lý .Lý Thái Tổ là ông vua của nhà Lý .Ông cũng là người đầu tiên xây dựng kinh thành Thăng Long (nay là Hà Nội ) .Sau đó ,Lý Thánh Tông đặt tên nước là Đại Việt . -Kinh đô Thăng Long thời Lý ngày càng phồn thịnh . II.Chuẩn bị : -Bản đồ hành chính Việt Nam . -PHT của HS . III.Hoạt động trên lớp : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.Ổn định: 2.KTBC : -Tình hình nước ta khi quân Tống xâm lược ? -Diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược . -Ý nghĩa của sự kiện lịch sử đó . -GV nhận xét và ghi điểm . 3.Bài mới : a.Giới thiệu bài :ghi tựa . b.Phát triển bài : *GV giới thiệu :Tiếp theo nhà Lê là nhà Lý. Nhà Lý tồn tại từ năm 1009 đến năm 1226. Nhiệm vụ của chúng ta hôm nay là tìm hiểu nhà Lý được ra đời trong hoàn cảnh nào? việc dời từ Hoa Lư ra Đại La , sau đổi thành Thăng Long diễn ra thế nào? Vài nét về kinh thành Thăng Long thời Lý GV giới thiệu :năm 1005, vua Lê Đại Hành mất, Lê Long Đĩnh lên ngôi , tính tình bạo ngược .Lý Công Uẩn là viên quan có tài ,có đức . Khi Lê Long Đĩnh mất ,Lý Công Uẩn được tôn lên làm vua .Nhà Lý bắt đầu từ đây . *Hoạt động cá nhân: -GV đưa ra bản đồ hành chính miền Bắc Việt Nam rồi yêu cầu HS xác định vị trí của kinh đô Hoa Lư và Đại La (Thăng Long). -GV yêu cầu HS dựa vào lược đồ và kênh chữ trong SGK đoạn: “Mùa xuân năm 1010..màu mỡ này”,để lập bảng so sánh theo mẫu sau : Vùng đất Nội dung so sánh Hoa Lư Đại La -Vị trí -Địa thế -Không phải trung tâm -Rừng núi hiểm trở, chật hẹp -Trung tâm đất nước -Đất rộng, bằng phẳng, màu mỡ -GV đặt câu hỏi để HS trả lời : “Lý Thái Tổ suy nghĩ như thế nào mà quyết định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La ?”. -GV:Mùa thu năm 1010 ,Lý Thái Tổ quyết định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La và đổi tên Đại La thành Thăng Long . Sau đó ,Lý Thánh Tông đổi tên nước là Đại Việt . -GV giải thích từ “ Thăng Long” và “Đại Việt”. *Hoạt động nhóm :GV phát PHT cho HS . -GV hỏi HS :Thăng Long dưới thời Lý được xây dựng như thế nào ? -GV cho HS thảo luận và đi đến kết luận :Thăng Long có nhiều lâu đài , cung điện , đền chùa. Dân tụ họp ngày càng đông và lập nên phố, nên phường . 4.Củng cố : -GV cho HS đọc phần bài học . -Sau triều đại Tiền Lê ,triều nào lên nắm quyền? -Ai là người quyết định dời đô ra Thăng Long ? -Việc dời đô ra Thăng Long có ý nghĩa gì ? 5.Tổng kết - Dặn dò: -Về xem lại bài và chuẩn bị trước bài : “Chùa thời Lý”. -Nhận xét tiết học . -4 HS trả lời . -HS khác nhận xét . -HS lắng nghe. -HS lên bảng xác định . -HS lập bảng so sánh . -HS trả lời :cho con cháu đời sau xây dựng cuộc sống ấm no . -HS đọc PHT. -HS các nhóm thảo luận và đại diện nhóm trả lời câu hỏi . -Các nhóm khác bổ sung . -2 HS đọc bài học . -HS trả lời câu hỏi.Cả lớp nhận xét,bổ sung . -HS cả lớp . TUẦN 12 Bài :10 CHÙA THỜI LÝù I.Mục tiêu : -HS biết :đến thời Lý ,đạo phật phát triển thịnh đạt nhất . -Thời Lý, chùa được xây dựng ở nhiều nơi . -Chùa là công trình kiến trúc đẹp . II.Chuẩn bị : -Ảnh chụp phóng to chùa Dâu ,chùa Một Cột ,tượng phật A- di –đà. -PHT của HS . III.Hoạt động trên lớp : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.Ổn định: -GV cho HS hát . 2.KTBC :Nhà Lý dời đô ra Thăng Long. -GV nhận xét ghi điểm . 3.Bài mới : a.Giới thiệu bài : GV cho HS quan sát ảnh tượng phật A-di-đà, ảnh một số ngôi chùa và giới thiệu bài. b.Phát triển bài : *GV giới thiệu thời gian đạo Phật vào nước ta và giải thích vì sao dân ta nhiều người theo đạo Phật . (Đạo Phật từ Ấn Độ du nhập vào nước ta từ thời PKPB đô hộ . Đạo Phật có nhiều điểm phù hợp với cách nghĩ , lối sống của dân ta ) . *Hoạt động cả lớp : -GV cho HS đọc SGK từ “Đạo phật ..rất thịnh đạt.” -GV đặt câu hỏi :Vì sao nói : “Đến thời Lý,đạo Phật trở nên rất phát triển ?” -GV nhận xét kết luận :đạo Phật có nguồn gốc từ Aán Độ, đạo phật du nhập vào nước ta từ thời PKPB đô hộ. Vì giáo lí của đạo Phật có nhiều điểm phù hợp với cách nghĩ , lối sống của nhân dân ta nên sớm được nhân dân tiếp nhận và tin theo. *Hoạt động nhóm : GV phát PHT cho HS -GV đưa ra một số ý phản ánh vai trò , tác dụng của chùa dưới thời nhà Lý . Qua đọc SGK và vận dụng hiểu biết của bản thân , HS điền dấu x vào ô trống sau những ý đúng : +Chùa là nơi tu hành của các nhà sư £ +Chùa là nơi tổ chức tế lễ của đạo phật £ +Chùa là trung tâm văn hóa của làng xã £ +Chùa là nơi tổ chức văn nghệ £ -GV nhận xét, kết luận. *Hoạt động cá nhân : -GV mô tả chùa Dâu, chùa Một Cột, tượng Phật A-di-đà (có ảnh phóng to) và khẳng định chùa là một công trình kiến trúc đẹp. -GV yêu cầu vài em mô tả bằng lời hoặc bằng tranh ngôi chùa mà em biết (chùa làng em hoặc ngôi chùa mà em đã đến tham quan). -GV nhận xét và kết luận. 4.Củng cố : -Cho HS đọc khung bài học. -Vì sao dưới thời nhà Lý nhiều chùa được xây dựng? -Em hãy nêu những đóng góp của nhà Lý trong việc phát triển đạo phật ở Việt Nam? -GV nhận xét, đánh giá. 5.Tổng kết - Dặn dò: -Về nhà học bài và chuẩn bị trước bài : “Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần thứ hai”. -Nhận xét tiết học. -Cả lớp hát . -HS trả lời .HS khác nhận xét . -HS lắng nghe. -HS đọc. -Dựa vào nội dung SGK ,HS thảo luận và đi đến thống nhất :Nhiều vua đã từng theo đạo Phật .nhân dân theo đạo Phật rất đông .Kinh thành Thăng Long và các làng xã có rất nhiều chùa . -HS các nhóm thảo luận và điền dấu X vào ô trống. -Đại diện các nhóm báo cáo kết quả. -Các nhóm khác nhận xét, bổ sung cho hoàn chỉnh. -Vài HS mô tả. -HS khác nhận xét. -3 HS đọc. -HS trả lời. -Lắng nghe. TUẦN13 Bài :11 CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN TỐNG XÂM LƯỢC LẦN THỨ HAI( 1075 – 1077) I.Mục tiêu : -HS biết trình bày sơ lược nguyên nhân, diễn biến, kết quả của cuộc kháng chiến chống quân Tống dưới thời Lý. -Tường thuật sinh động trận quyết chiến trên phòng tuyến sông Cầu. -Ta thắng được quân Tống bởi tinh thần dũng cảm và trí thông minh của quân dân. Người anh hùng tiêu biểu của cuộc kháng chiến này là Lý Thường Kiệt. II.Chuẩn bị : -PHT của HS. -Lược đồ cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ hai. III.Hoạt động trên lớp : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.Ổn định:hát. 2.KTBC : HS đọc bài chùa thời Lý. -Vì sao đến thời Lý đạo trở nên thịnh đạt nhất ? -Thời Lý chùa được sử dụng vào việc gì. 3.Bài mới : a.Giới thiệu bài: b.Phát triển bài : *Hoạt động nhómđôi :GV phát PHT cho HS. -GV yêu cầu HS đọc SGK đoạn : “Năm 1072 rồi rút về”. -GV đặt vấn đề cho HS thảo luận: việc Lý Thường Kiệt cho quân sang đất Tống có hai ý kiến khác nhau: +Để xâm lược nước Tống. +Để phá âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống. Căn cứ vào đoạn vừa đọc, theo em ý kiến nào đúng? Vì sao? -GV cho HS thảo luận và đi đến thống nhất: ý kiến thứ hai đúng vì: trước đó, lợi dụng việc vua Lý mới lên ngôi còn quá nhỏ, quân Tống đã chuẩn bị xâm lược; Lý Thường Kiệt đánh sang đất Tống, triệt phá nơi tập trung quân lương của giặc rồi kéo về nước. *Hoạt động cá nhân : -GV treo lược đồ lên bảng va øtrình bày diễn biến. -GV hỏi để HS nhớ và xây đựng các ý chính của diễn biến KC chống quân xâm lược Tống: +Lý Thường Kiệt đã làm gì để chuẩn bị chiến đấu với giặc? +Quân Tống kéo sang xâm lược nước ta vào thời gian nào ? +Lực lượng của quân Tống khi sang xâm lược nước ta như thế nào ? Do ai chỉ huy ? +Trận quyết chiến giữa ta và giặc diễn ra ở đâu? Nêu vị trí quân giặc và quân ta trong trận này. +Kể lại trận quyết chiến trên phòng tuyến sông Như Nguyệt? -GV nhận xét, kết luận *Hoạt động nhóm : -GV cho HS đọc SGK từ sau hơn 3 tháng .được giữ vững. -GV đặt vấn đề: nguyên nhân nào dẫn đến thắng lợi của cuộc kháng chiến? -GV yêu cầu HS thảo luận. -GV kết luận: nguyên nhân thắng lợi là do quân dân ta rất dũng cảm. Lý Thường Kiệt là một tướng tài (chủ động tấn công sang đất Tống; Lập phòng tuyến sông Như Nguyệt). *Hoạt động cá nhân : -Dựa vào SGK GV cho HS trình bày kết quả của cuộc kháng chiến. -GV nhận xét, kết luận. 4.Củng cố : -Cho 3 HS đọc phần bài học. -GT bài thơ “Nam quốc sơn hà” sau đó cho HS đọc diễn cảm bài thơ này. 5.Tổng kết - Dặn dò: -Về nhà xem lại bài và chuẩn bị bài: “Nhà Trần thành lập”. -Nhận xét tiết học. -3 HS đọc và trả lời câu hỏi -HS lắng nghe. -2 HS đọc -HS thảo luận. -Ý kiến thứ hai đúng. -HS theo dõi -Cho xây dựng phòng tuyến trên sông Như Nguyệt . -Vào cuối năm 1076. -10 vạn bộ binh, 1 vạn ngựa, 20 vạn dân phu. Quách Quỳ chỉ huy. -Ở phòng tuyến sông Như Nguyệt.Quân giặc ở bờ Bắc, quân ta ở phía Nam. -HS kể. -2 HS lên bảng chỉ lược đồ và trình bày. -HS đọc. -HS các nhóm thảo luận và báo cáo kết quả. -Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. -HS trình bày. -HS khác nhận xét. -HS đọc -Lắng nghe. TUẦN14 Bài :12 NHÀ TRẦN THÀNH LẬP I.Mục tiêu : -Học xong bài này, HS biết: hoàn cảnh ra đời của nhà Trần. -Về cơ bản, nhà Trần cũng giống nhà Lý về tổ chức nhà nước, luật pháp và quân đội. Đặc biệt là mối quan hệ của vua với quan, vua với dân rất gần gũi nhau. II.Chuẩn bị : PHT của HS. Hình minh hoạ trong SGK. III.Hoạt động trên lớp : Hoạt động của thầy Hoạt động của trò 1.Ổn định: Cho HS hát một bài. 2.KTBC : -Em hãy đọc bài thơ của Lý Thường Kiệt. -Nêu vài nét về cuộc chiến đấu ở phòng tuyến sông Cầu. -GV nhận xét, ghi điểm. 3.Bài mới : a.Giới thiệu :ghi tựa b.Phát triển bài : -GV cho HS đọc SGK từ : “Đến cuối TK XII .nhà Trần thành lập”. +Hỏi: hoàn cảnh nước ta cuối TK XII như thế nào? +Trong hoàn cảnh đó, nhà Trần đã thay thế nhà Lý như thế nào ? *GV tóm tắt hoàn cảnh ra đời của nhà Trần: cuối thế kỷ 12, nhà Lý suy yếu. Trong tình thế triều đình lục đục, nhân dân cơ cực, nạn ngoại xâm đe dọa, nhà Lý phải dựa vào họ Trần để gìn giữ ngai vàng. Lý Chiêu Hoàng lên ngôi lúc 7 tuổi. Họ Trần tìm cách để Chiêu Hoàng lấy Trần Cảnh rồi buộc nhường ngôi cho chồng, đó là vào năm 1226. Nhà Trần được thành lập từ đây. *Hoạt động nhóm : -GV yêu cầu HS sau khi dọc SGK, điền dấu chéo vào ô trống sau chính sách nào được nhà Trần thực hiện: £ Đứng đầu nhà nước là vua. £ Vua đặt lệ nhường ngôi sớm cho con. £ Đặt thêm các chức quan Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ. £ Đặt chuông trước cung điện để nhân dân đến đánh chuông khi có điều oan ức hoặc cầu xin. £ Cả nước chia thành các lộ, phủ, châu, huyện, xã. £ Trai tráng mạnh khỏe được tuyển vào quân đội, thời bình thì sản xuất, khi có chiến tranh thì tham gia chiến đấu. -GV hướng dẫn kiểm tra kết quả làm việc của các nhóm và tổ chức cho các nhóm trình bày những chính sách về tổ chức nhà nước được nhà Trần thực hiện. *Hoạt động cả lớp : GV đặt câu hỏi để HS thảo luận: -Những sự việc nào trong bài chứng tỏ rằng giữa vua với quan và vua với dân dưới thời nhà Trần chưa có sự cách biệt quá xa? Từ đó đi đến thống nhất các sự việc sau: đặt chuông ở thềm cung điện cho dân đến đánh khi có điều gì cầu xin, oan ức. Ở trong triều, sau các buổi yến tiệc, vua và các quan có lúc nắm tay nhau, ca hát vui vẻ 4.Củng cố : -Cho 3 HS đọc bài học trong khung. -Cơ cấu tổ chức của nhà Trần như thế nào? -Nhà Trần đã có những việc làm gì để củng cố, xây dựng đất nước. 5.Tổng kết - Dặn dò: -Về xem lại bài và chuẩn bị bài tiết sau: “Nhà Trần và việc đắp đê”. -Nhận xét tiết học. -HS đọc và nêu được các ý chính diễn biến của cuộc chiến sông Cầu. -HS nhận xét. -HS đọc. -HS suy nghĩ trả lời . -HS các nhóm thảo luận và đại diện trình bày kết quả. -Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. -HS thảo luận và trả lời. -HS khác nhận xét. -HS đọc bài học và trả lời câu hỏi. -HS cả lớp.
Tài liệu đính kèm: