Tài liệu ôn tập kiến thức cơ bản môn Tin học Lớp 4 - Bài 1 đến 16

 1 
 KIẾN THỨC CƠ BẢN MÔN TIN HỌC 4 
 Chủ đề 1: Máy tính và em 
 Bài 1: Phần cứng và phần mềm máy tính 
 1. Phần cứng và phần mềm 
 - Máy tính gồm phần cứng và phần mềm. 
+ Các thiết bị như chuột, bàn phím, màn hình, ổ đĩa, máy in, loa, là phần cứng. Đó là những 
bộ phận của máy tính em có thể nhận ra qua hình dạng của chúng. 
+ Ứng dụng trò chơi, phần mềm trình chiếu, phần mềm soạn thảo, là phần mềm. Em không 
thể nhìn thấy phần mềm vì chúng không có hình dạng, mà chỉ thấy kết quả hoạt động của chúng 
thông qua phần cứng. 
 2. Mối quan hệ giữa phần cứng và phần mềm 
 - Phần mềm được lưu trữ trong phần cứng và điều khiển phần cứng hoạt động. 
 - Máy tính cần phải có cả phần cứng và phần mềm để hoạt động. 
 3. Sử dụng máy tính đúng cách 
- Đảm bảo an toàn về điện khi sử dụng máy tính. Để tránh các tai nạn về điện khi sử dụng máy 
tính em cần thực hiện các quy tắc an toàn sau: 
 NÊN KHÔNG NÊN 
 1. Hỏi người lớn khi muốn bật hoặc tắt 1. Tự cắm hoặc rút các dây kết nối với máy 
 máy tính tính, dây kết nối với ổ điện. 
 2. Thông báo cho người lớn khi các dây 2.Dùng tay hoặc các vật sắc nhọn (dao, kéo, tô 
 kết nối ngắt khỏi máy tính hay phát hiện vít, chìa khoá, bút, ) cắm vào nguồn điện 
 dây điện, ổ cắm lỏng hoặc hở. hoặc các bộ phận của máy tính. 
 3. Dùng khăn mềm hoặc chổi phủi bụi để 3.Dùng khăn ướt để lau máy tính. 
 vệ sinh máy tính. 
 4. Giữ máy tính và khu vực xung quanh 4.Ăn uống quanh khu vực để máy tính. 
 luôn sạch sẽ. 
 5. Sạc đầy pin điện thoại thông minh, máy 5.Vừa sạc pin vừa sử dụng điện thoại thông 
 tính bảng, trước khi sử dụng. minh, máy tính bảng. 
 6. Máy tính là thiết bị lưu trữ thông tin. 6. Không tuỳ tiện sử dụng Internet hoặc phần 
 Cần phải tắt máy tính đúng cách để mềm chưa được phép để tránh nguy cơ bị 
 không gây hỏng cho cả phần cứng và nhiễm virus máy tính. 
 phần mềm. 
- Việc sử dụng máy tính không đúng cách có thể gây ra lỗi, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường 
của nó. 
 Bài 2: Gõ bàn phím đúng cách 
 1. Gõ bàn phím đúng cách 
- Đặt tay trên bàn phím: Các ngón tay đặt lên các phím xuất phát ở hàng phím cơ sở 
 1 
 2 
- Khi gõ bàn phím đúng cách sẽ giúp em gõ nhanh và chính xác hơn, nhờ vậy em sẽ tiết kiệm 
được thời gian và công sức. Em cũng không phải nhìn vào bàn phím và màn hình nhiều nên 
không bị mỏi mắt, mỏi cổ. Điều này giúp em bảo vệ sức khoẻ của mình. 
 b) Cách gõ các phím trên hàng phím số 
- Khi gõ phím số, các ngón tay từ vị trí xuất phát trên hàng phím cơ sở vươn đến gõ phím số. Sau 
khi gõ xong, đưa các ngón tay trở về vị trí xuất phát. 
 Chủ đề 2: Mạng máy tính và Internet 
 Bài 3: Thông tin trên trang Web 
 1. Xem thông tin trên trang Web 
 - Trên trang web thường có các loại thông tin: văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và siêu 
liên kết. 
 - Trên trang web có những vị trí mà khi con trỏ chuột ở vị trí đó sẽ có hình bàn tay. Đó là 
những vị trí chứa siêu liên kết. Khi nháy chuột vào đó thì sẽ mở ra một trang web khác hoặc di 
chuyển đến một vị trí khác. 
 - Văn bản chứa các loại thông tin văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và siêu liên kết gọi là 
siêu văn bản. Trang Web là siêu văn bản. 
 2. Tác hại khi truy cập vào trang web không phù hợp 
Em không nên xem các trang web không phù hợp với lứa tuổi vì có nguy cơ: 
 - Có những suy nghĩ tiêu cực và lệch lạc. 
 - Bị lừa đảo, dụ dỗ, bắt nạt. 
 - Lãng phí thời gian. 
 Chủ đề 3: Tổ chức lưu trữ, tìm kiếm và trao đổi thông tin 
 Bài 4: Tìm kiếm thông tin trên Internet 
 1. Tìm kiếm thông tin trên Internet 
 Các bước cần thiết để tìm kiếm thông tin: 
- B1: Xác định từ khoá cần tìm kiếm (Từ khoá là từ hoặc cụm từ thể hiện nội dung muốn tìm 
kiếm) 
 2 
 3 
- B2: Mở trình duyệt web và gõ địa chỉ của máy tìm kiếm. 
- B3: Gõ từ khoá tìm kiếm vào ô tìm kiếm rồi nhấn phím Enter, trên trang web sẽ xuất hiện các 
siêu liên kết. 
- B4: Nháy chuột vào một siêu liên kết trong danh sách để xem thông tin chi tiết. 
Có rất nhiều máy tìm kiếm như Google.com, bing.com, ask.com, 
 Bài 5: Thao tác với tệp và thư mục 
 1. Các thao tác với tệp và thư mục 
- Các thao tác với tệp và thư mục: tạo thư mục, đổi tên, xoá, di chuyển, sao chép. 
* Tạo một thư mục mới 
Bước 1: Trong khung bên trái của cửa sổ This PC, em nháy chuột vào 1 ổ đĩa. 
Bước 2: Trong dải lệnh Home, chọn lệnh New Folder 
Bước 3: Gõ tên thư mục, nhấn phím Enter để kết thúc. 
* Đổi tên thư mục 
Bước 1: Nháy chuột vào thư mục cần đổi tên để chọn 
Bước 2: Trong dải lệnh Home, chọn lệnh Rename 
Bước 3: Gõ tên mới, nhấn phím Enter để kết thúc. 
* Xoá thư mục 
Bước 1: Nháy chuột vào thư mục cần xoá để chọn 
Bước 2: Trong dải lệnh Home, chọn lệnh Delete (hoặc nhấn phím Delete trên bàn phím) 
* Di chuyển một thư mục đến thư mục khác thì tất cả các tệp và thư mục con trong thư 
mục đó sẽ được di chuyển đến vị trí mới và không còn tồn tại ở vị trí cũ. 
Bước 1: Nháy chuột vào thư mục cần di chuyển. 
Bước 2: Trong dải lệnh Home, chọn lệnh Move to. 
Bước 3: Chọn vào thư mục chứa thư mục cần di chuyển. (nếu không thấy thư mục trong danh 
sách hiện ra sau khi chọn lệnh Move to thì chọn vào mục Choose location rồi tìm đến thư mục 
chứa thư mục cần di chuyển trong máy tính). 
* Sao chép một tệp hoặc thư mục: 
Bước 1: Nháy chuột vào tệp hoặc thư mục cần sao chép 
Bước 2: Trong dải lệnh Home, chọn lệnh Copy 
Bước 3: Chọn vào thư mục chứa tệp hoặc thư mục cần sao chép. 
 3 
 4 
Bước 4: Chọn lệnh Paste 
 2. Tác hại khi thao tác nhầm với tệp và thư mục 
- Thao tác nhầm với tệp và thư mục sẽ dẫn đến nhiều tác hại như: 
+ Nếu xoá, đổi tên hoặc di chuyển tệp và thư mục của chương trình máy tính sẽ dẫn đến lỗi 
chương trình, treo máy tính 
+ Sao chép, di chuyển tệp và thư mục của người khác sẽ làm đảo lộn trật tự tổ chức, lưu trữ thông 
tin gây khó khăn cho người sử dụng khác. 
+ Sao chép tệp đến nhiều thư mục trên máy tính sẽ khiến người sử dụng khó quản lí tệp, đồng 
thời làm tốn bộ nhớ lưu trữ. 
+ Xoá, đổi tên, di chuyển tệp hoặc thư mục có thể vô tình làm mất thông tin. 
 Chủ đề 4: Đạo đức, pháp luật và văn hoá trong môi trường số 
 Bài 6: Sử dụng phần mềm khi được phép 
 1. Phần mềm miễn phí và phần mềm không miễn phí 
- Các phần mềm được cá nhân hoặc tổ chức sản xuất ra để đáp ứng các nhu cầu làm việc, học tập 
hay giải trí của con người. 
- Có những phần mềm miễn phí sử dụng: ví dụ Kiran’s Typing Tutor; Scrath 3; Microsoft Edge 
Browser; Bé tô màu; Unikey; Kids games Learning Science; 
- Có những phần mềm không miễn phí sử dụng: ví dụ: Tux Paint; Fast Math for Kids, Tutor for 
Adobe Photoshop, 123 Numbers, Basic Math for Kids, Lac Viet Dictionaries, 
 2. Sử dụng phần mềm có bản quyền 
- Mỗi phần mềm là sản phẩm trí tuệ và cũng là tài sản của tác giả. Tác giả có quyền cho phép 
hoặc không cho phép ngưới khác sử dụng phần mềm. 
- Phần mềm đã được tác giả cho phép sử dụng còn được gọi là phần mềm có bản quyền. 
- Chúng ta chỉ sử dụng phần mềm có bản quyền vì các lí do sau: 
 + Giữ được an toàn thông tin trên máy tính. 
 + Tránh nguy cơ vi phạm pháp luật. 
 + Có thể được hỗ trợ từ nhà sản xuất khi phần mềm gặp sự cố hoặc trục trặc. 
 + Bảo vệ quyền lợi của người làm ra sản phẩm có ích cho xã hội. 
 Chủ đề 5: Ứng dụng tin học 
 Bài 7: Tạo bài trình chiếu 
 1. Gõ chữ tiếng Việt 
- Để gõ chữ tiếng Việt trên máy tính, cần có phần mềm hỗ trợ như Unikey, Vietkey, Evkey, 
 4 
 5 
- Có hai kiểu gõ tiếng Việt phổ biến là Telex và VNI. 
 Bảng 1: Gõ chữ tiếng Việt kiểu Telex 
 Ví dụ: để có từ đi chơi, em gõ ddi chowi 
 Bảng 2: Gõ dấu thanh trong tiếng Việt kiểu Telex 
- Khi gõ dấu thanh tiếng Việt, em có thể gõ dấu thanh ở cuối từ. Ví dụ để gõ câu Uống nước 
nhớ nguồn, em gõ Uoongs nuwowcs nhows nguoonf. 
- Để gõ chữ hoa, em nhấn giữ phím Shift và gõ phím chữ. 
 2. Thực hành tạo văn bản trên trang chiếu 
- Phần mềm trình chiếu PowerPoint 
- Khởi động: Nháy đúp chuột vào biểu tượng của phần mềm . 
- Thêm một trang chiếu mới: Trong dải lệnh Home nháy chuột vào nút lệnh New Slide 
- Thêm hình ảnh minh hoạ: 
 + B1: Vào dải lệnh Insert nháy chuột vào nút lệnh Picture 
 + B2: Trong cửa sổ Insert Picture, chọn thư mục chứa tệp hình ảnh. 
 + B3: Chọn tệp hình ảnh muốn chèn. 
 + B4: Nháy chuột vào nút Insert. 
 Lưu ý: 
- Nháy chuột vào biểu tượng của phần mềm Unikey (hoặc EVkey)ở góc dưới bên phải màn 
hình để chuyển đổi giữa chế độ gõ tiếng Anh và chế độ gõ tiếng Việt. 
 - Nhấn phím F5 (hoặc nháy chuột vào nút Slide Show ) để trình chiếu toàn màn hình. 
- Nhấn phím để chuyển sang trang chiếu tiếp theo. Nhấn phím  để quay lại trang chiếu trước. 
Nhấn phím Esc để tắt chế độ trình chiếu. 
 5 
 6 
- Nếu gõ sai, nhấn phím Backspace để xoá kí tự bên trái con trỏ soạn thảo, phím Delete để xoá 
kí tự bên phải con trỏ soạn thảo. 
- Lưu bài trình chiếu: 
 + B1: Trong bảng chọn File, chọn lệnh Save. 
 + B2: Trong cửa sổ Save as hiện ra, Chọn thư mục muốn lưu tệp. 
 + B3: Nhập tên tệp ở ô File name. 
 + B4: Nháy chuột vào nút Save để lưu. 
 Bài 8: Định dạng văn bản trên trang chiếu 
 1. Định dạng văn bản trên trang chiếu 
- Em có thể thay đổi phông chữ, kiểu chữ, cỡ chữ, màu chữ và định dạng dấu đầu dòng cho phần 
văn bản đã chọn để trình bày bài trình chiếu rõ ràng và đẹp hơn. 
+ Định dạng phông chữ, kiểu chữ, cỡ chữ, màu chữ: Vào dải lệnh Home Chọn các nút lệnh 
trong nhóm lệnh Font. 
+ Định dạng dấu đầu dòng, em sử dụng nút lệnh Bullets trong nhóm lệnh Paragraph của dải lệnh 
Home. 
 Lưu ý: 
 Nút lệnh Chức năng định dạng 
 Kiểu chữ đậm 
 Kiểu chữ nghiêng 
 Kiểu chữ gạch chân 
 Cỡ chữ 
 Màu chữ 
 Gạch đầu dòng 
 Phông chữ 
 Lưu tệp 
 2. Thực hành định dạng văn bản trên trang chiếu 
- Định dạng phông chữ, kiểu chữ, cỡ chữ, màu chữ cho văn bản trên trang chiếu: 
+ B1: Chọn phần văn bản cần định dạng 
 6 
 7 
 i) Đặt con trỏ soạn thảo tại vị trí phần đầu văn bản. 
 ii) Kéo thả chuột từ đầu đến vị trí cuối của phần văn bản. 
+ B2: Định dạng văn bản: Nháy chuột vào nút lệnh hoặc nút mũi tên bên phải nút lệnh rồi 
chọn định dạng thích hợp. 
- Để chọn mẫu dấu đầu dòng: 
 + B1. Chọn phần văn bản 
 + B2: Chọn nút lệnh Bullets 
 + B3: Chọn mẫu dấu đầu dòng 
Lưu ý: Sử dụng lệnh None để bỏ dấu đầu dòng đã chọn. 
 Bài 9: Hiệu ứng chuyển trang 
 1. Tạo hiệu ứng chuyển trang 
- Hiệu ứng chuyển trang là cách thức trang chiếu xuất hiện khi trình chiếu. Các bước để tạo hiệu 
ứng chuyển trang: 
+ B1: Chọn trang chiếu muốn tạo hiệu ứng. 
+ B2: Chọn một hiệu ứng chuyển trang trên nhóm lệnh Transition to This Slide của dải lệnh 
Transitions. 
Lưu ý: Mỗi trang chiếu chỉ sử dụng được một kiểu hiệu ứng chuyển trang duy nhất. 
 Bài 10: Phần mềm soạn thảo văn bản 
 1. Soạn thảo văn bản 
- Phần mềm soạn thảo văn bản giúp em gõ, chỉnh sửa, trình bày và lưu văn bản. Khi gõ phím, kí 
tự sẽ xuất hiện tại vị trí con trỏ soạn thảo. 
 2. Xoá văn bản 
- Nhấn phím Delete để xoá kí tự ở bên phải con trỏ soạn thảo. 
- Nhấn phím Backspace để xoá kí tự ở bên trái con trỏ soạn thảo. 
 7 
 8 
- Để xoá một phần văn bản, em cần chọn phần văn bản đó, sau đó nhấn phím Backspace hoặc 
Delete. 
* Lưu ý: 
- Khởi động phần mềm soạn thảo văn bản: Nháy đúp chuột vào biểu tượng 
- Nhấn phím Enter để xuống dòng và chuyển sang đoạn văn bản mới. 
- Nhấn giữ phím Shift và gõ phím chữ khi muốn gõ chữ hoa. 
- Với các phím có hai kí tự, muốn gõ kí tự trên của phím như ( ) “ , em nhấn giữ phím Shift 
khi gõ. 
- Chọn lệnh Save trong bảng chọn File hoặc nháy vào nút để lưu tệp văn bản. 
- Nháy vào nút ở góc trên bên phải màn hình làm việc của phần mềm Word để đóng và 
thoát khỏi phần mềm. 
 Bài 11: Chỉnh sửa văn bản 
 1. Sao chép, di chuyển một phần văn bản 
- Em có thể sử dụng thao tác sao chép, di chuyển một phần văn bản để soạn thảo nhanh và hợp 
lí. Em cũng có thể chèn thêm hình ảnh để văn bản sinh động và hấp dẫn hơn. 
+ Sao chép: Tạo thêm phần văn bản ở vị trí khác giống hệt phần đã chọn. 
+ Di chuyển: Đưa phần văn bản từ vị trí cũ đến vị trí mới. 
+ Chèn hìn ảnh: Minh hoạ cho nội dung văn bản thêm sinh động và hấp dẫn. 
 2. Các bước sao chép văn bản 
B1: Chọn đoạn văn bản cần sao chép 
B2: Nháy chuột vào nút lệnh Copy 
B3: Đưa con trỏ soạn thảo đến vị trí cần sao chép. 
B4: Nháy chuột vào nút lệnh Paste 
 3. Các bước di chuyển văn bản: Thực hiện tương tự các bước sao chép 
văn bản nhưng thay nút lệnh Copy bằng nút lệnh Cut ở bước 2. 
 4. Chèn hình ảnh vào văn bản 
B1: Đặt con trỏ soạn thảo vào vị trí muốn chèn hình ảnh. 
B2: Trong dải lệnh Insert, chọn nút lệnh Picture 
 8 
 9 
 + Cửa sổ Insert Picture mở ra, chọn thư mục chứa tệp hình ảnh 
 + Chọn tệp hình ảnh. 
 + Nháy chuột vào nút Insert. 
 Bài 12A: Thực hành sử dụng công cụ đa phương tiện 
- Video hay những đoạn phim quảng cáo, bài trình chiếu, trên máy tính sử dụng nhiều dạng 
thông tin được gọi là sản phẩm đa phương tiện. 
- Em sử dụng phần mềm Windows Media Player để xem 
+ Mở video: Nháy nút phải chuột vào biểu tượng video cần mở chọn Open with Windows 
Media Player. 
+ Xem video trên Windows Media Player: Sử dụng một số nút điều khiển trên phần mềm 
Windows Media Player để xem video. 
 Bài 12B: Phần mềm luyện gõ bàn phím 
- Phần mềm Kiran’s Typing Tutor 
- Khởi động phần mềm: Nháy đúp chuột vào biểu tượng 
- Chọn nút lệnh Kids Typing trên màn hình chính 
- Trong mục Course, chọn bài học: + Capitals (chữ hoa) + Words: luyện gõ từ 
- Chọn nút lệnh Typing Pratice trên màn hình chính 
- Trong mục Course, chọn bài học: 
 + NumericsKeys-Qwert: Luyện gõ các kí tự trên của hàng phím số. 
* Lưu ý: 
- Nhấn giữ phím Shift và gõ phím chữ để được chữ hoa. 
- Với các phím có hai kí tự, muốn có kí tự trên của phím như !@#, em nhấn giữ phím Shift 
khi gõ. 
- Nếu cần gõ các kí tự trên do tay phải phụ trách thì ngón út tay trái sẽ nhấn giữ phím Shift và 
ngược lại. 
 9 
 10 
- Nháy chuột vào nút lệnh để về màn hình chính. 
- Nháy chuột vào nút lệnh để thoát khỏi phần mềm. 
 Chủ đề 6: Giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính 
 Bài 13: Chơi với máy tính 
 1. Chương trình máy tính 
- Các trò chơi trên máy tính được tạo ra bằng cách viết chương trình trong một ngôn ngữ lập 
trình. Chương trình gồm các câu lệnh được sắp xếp theo thứ tự xác định. 
 2. Thực hành chơi cùng máy tính 
- Khởi động phần mềm Scratch: Nháy đúp chuột vào biểu tượng . 
- Chọn ngôn ngữ: Nháy chuột vào biểu tượng quả địa cầu và chọn một ngôn ngữ. 
- Màn hình của phần mềm Scratch 
- Chạy chương trình, thoát khỏi phần mềm Scratch: 
+ B1: Nháy chuột vào khối lệnh hoặc nút lệnh cờ xanh để chạy chương trình. 
+ B2: Nháy chuột vào nút lệnh để dừng chương trình. 
+ B3: Em có thể nháy chuột vào nút lệnh cờ xanh để tiếp tục chơi lượt khác. 
 10