Giáo án Lịch sử 4 - Tuần 19, 20, 21 - GV: Lê Thị Huyền Phương - Trường Tiểu học An Thạnh 1

TUẦN 19
Tiết 19: Nước ta cuối thời Trần
 Ngày soạn: 
Ngày dạy
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:
- Nắm được một số sự kiện về sự suy yếu của nhà Trần:
+ Vua Trần ăn chơi sa đoạ; trong triều một số quan lại bất bình, Chu Văn An dâng sớ xin chém bảy tên quan coi thường phép nước.
+ Nông dân và nô tì nổi dậy đấu tranh
 Hoàn cảnh Hồ Quý Ly truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ: Trước sự suy yếu của nhà Trần, Hồ Quý Ly một đại thần của nhà Trần đã truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ và đổi tên nước là Đại Ngu. 
 * Đối với HS khá, giỏi:
- Nắm được nội dung một số cải cách của Hồ Quý Ly: quy định lại số ruộng cho quan, quý tộc; quy định lại số nô tì phục vụ trong gia đình quý tộc
- Biết lí do chính dẫn tới cuộc kháng chiến chống quân Minh của Hồ Quý Ly thất bại: không đoàn kết được toàn dân để tiến hành kháng chiến mà chỉ dựa vào lực lượng quân đội.
- Biết tôn trọng nhân vật lịch sử: Hồ Quý Ly
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
- Phiếu học tập của HS
III. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC:
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. Giới thiệu bài:
2 Tình hình đất nước ta cuối thời Trần:
- Phát phiếu HT cho HS, yêu cầu HS thảo luận làm bài
PHIẾU HỌC TẬP 
Nhóm: .
 1. Viết tiếp vào chỗ chấm trong các câu sau đây cho đủ ý:
 *Tình hình đất nước ta cuối thời Trần:
 - Vua .
 - Các quan bất bình. (2) dâng sớ xin chém 7 tên coi thường phép nước.
 - Nông dân và nô tì (3)
 - Phía nam, quân ..(4) luôn quấy nhiễu, phía bắc ...............
... ............... (5) hạch sách đủ điều. 
2. Theo em nhà Trần có đủ sức gánh vác công việc của đất nước nữa hay không? ......................................................................................................(6)
* Đáp án: (1) ăn chơi sa đoạ, (2) Chu Văn An, (3) nổi dậy đấu tranh,(4) Chăm pa, (5) nhà Minh, (6) không
- Gọi đại diện nhóm báo cáo 
- GV tổng kết tình hình đất nước ta cuối thời Trần
3. Nhà Hồ thay thế nhà Trần
- Em biết gì về Hồ Quý Ly?
- Triều Trần chấm dứt năm nào? Tiếp nối nhà Trần là triều đại nào?
- Hồ Quý Ly đã tiến hành những cải cách nào để đưa đất nước thoát khỏi khó khăn?
- Theo em, việc Hồ Quý Ly truất ngôi vua Trần và tự xưng là vua là đúng hay sai? Vì sao?
- Theo em, vì sao nhà Hồ lại thua trong cuộc kháng chiến chống quân Minh?
- GV tổng kết
4. Củng cố - Dặn dò:
- Nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của triều đại nhà Trần?
- Dặn HS chuẩn bị bài: Chiến thắng Chi Lăng
- Các nhóm khác nhận xét bổ sung
- Đọc: “Trong tình hình . Đô hộ”
-  là người có tài
- Năm 1400. Triều nhà Hồ .
- HS nêu
-  Đúng. Vì vua không lo việc nước, cần phải có một triều đại thay thế để gánh vác giang sơn...
-  Vì nhà Hồ chỉ dựa vào quân đội, chưa tập họp được nhân dân chống giặc
..
..
..
..
..
..
..
TUẦN 20
TiẾt 20: CHIẾN THẮNG CHI LĂNG
 Ngày soạn: 
Ngày dạy
I . MUÏC TIEÂU
 - Naém ñöôïc moät soá söï kieän veà khôûi nghóa Lam Sôn (tập trung vào trận Chi Lăng):
 + Leâ Lôïi chieâu taäp binh só xaây döïng löïc löôïng tieán haønh khôûi nghóa choáng quaân xaâm löôïc nhaø Minh (khởi nghĩa Lam Sơn). Trận Chi Lăng là một trong những trận đánh quyết định của khởi nghĩa Lam Sơn.
 + Dieãn bieán traän Chi Laêng: quaân địch do Liễu Thăng chỉ huy đến ải Chi Lăng; kị binh ta nghênh chiến dụ Liễu Thăng và kị binh vào ải, quân ta tấn công, Liễu Thăng bị giết, quân giặc hoảng loạn và rút chạy. 
 + YÙ nghóa: Ñaäp tan möu ñoà cöùu vieän thaønh Ñoâng Quan cuûa quaân Minh, quaân Minh phaûi xin ñaàu haøng vaø ruùt veà nöôùc.
 Naém ñöôïc vieäc nhaø Haäu Leâ ñöôïc thaønh lập:
 + Thua ở trận Chi Lăng và một số trận khác, quân Minh phải đầu hàng, rút về nước. Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế (năm 1428), mở đầu thời Hậu Lê.
 * HS khá, giỏi:
 Nắm được lí do vì sao quân ta chọn ải Chi Lănglàm trận địa đánh địch( Ải Chi lăng là vùng núi nhỏ hẹp, khe sâu, rừng cây um tùm); Và mưu kế của quân ta trong trận Chi Lăng (giả vờ thua để nhử địch vào ải, khi giặc vào đầm lầy thì quân ta phục sẵn hai bên sườn núi đồng loạt tấn công).
 - Neâu caùc maãu chuyeän veà Leâ Lôïi (Lê Lợi trả gươm cho Rùa thần, )
 - Giáo dục HS tự hào về chiến công của dân tộc Việt Nam.
II. ĐỒ DÙNG DAÏY - HOÏC
 - Hình trong SGK 
 - GV söu taàm nhöõng maåu chuyeän veà anh huøng Leâ Lôïi.
III. HOAÏT ÑOÂNG DAÏY - HOÏC
Hoaït ñoäng daïy 
Hoaït ñoäng hoïc 
1. KTBC: 	
 - Tình hình nước ta cuoái thôøi Traàn?
 - Vì sao nhà Hồ lại thua trong cuộc kháng chiến chống quân Minh?
 - GV ghi ñieåm.
2.Baøi môùi: 
 2.1 Giôùi thieäu baøi: GV treo tranh minh hoaï vaø giôùi thieäu.
2.2 Ải Chi Lăng và bối cảnh dẫn tới trận Chi Lăng: 
 - GV trình baøy boái caûnh daãn ñeán traän Chi Laêng: Cuoái naêm 1406, quaân Minh xaâm löôïc nöôùc ta, nhaø Hoà khoâng ñoaøn keát ñöôïc toaøn daân neân cuoäc khaùng chieán thaát baïi (1407). Döôùi aùch ñoâ hoä cuûa nhaø Minh, nhieàu cuoäc khôûi nghóa cuûa nhaân daân ta ñaõ noå ra, tieâu bieåu laø cuoäc khôûi nghóa Lam Sôn do Leâ Lôïi khôûi xöôùng.
 Naêm 1418, töø vuøng nuùi Lam Sôn (Thanh Hoùa), cuoäc khôûi nghóa Lam Sôn ngaøy caøng lan roäng ra caû nöôùc. Naêm 1426, quaân Minh bò quaân khôûi nghóa bao vaây ôû Ñoâng Quan (Thaêng Long). Vöông Thoâng, töôùng chæ huy quaân Minh hoaûng sôï, moät maët xin hoøa, maët khaùc bí maät sai ngöôøi veà nöôùc xin quaân cöùu vieän. Lieãu Thaêng chæ huy 10 vaïn quaân keùo vaøo nöôùc ta theo ñöôøng Laïng Sôn.
 *Hoaït ñoäng caû lôùp: 
 - GV höôùng daãn HS quan saùt hình trong SGK vaø ñoïc caùc thoâng tin trong baøi ñeå thaáy ñöợc khung caûnh cuûa aûi Chi Laêng .
 - GV nhaän xeùt vaø cho HS moâ taû aûi Chi Laêng. Sau ñoù GV keát yù.
2.3 Trận Chi Lăng: 
 Ñeå giuùp HS thuaät laïi traän Chi Laêng, GV ñöa ra caùc caâu hoûi cho caùc em thaûo luaän nhoùm: 
 + Khi quaân Minh ñeán tröôùc aûi Chi Laêng, kò binh ta ñaõ haønh ñoäng nhö theá naøo ?
 + Kò binh cuûa nhaø Minh ñaõ phaûn öùng theá naøo tröôùc haønh ñoäng cuûa quaân ta ?
 + Kò binh cuûa nhaø Minh ñaõ bò thua traän ra sao?
 + Boä binh cuûa nhaø Minh bò thua traän nhö theá naøo?
 - GV cho 1 HS khaù trình baøy laïi dieãn bieán cuûa traän Chi Laêng.
 - GV nhaän xeùt, keát luaän.
 2.4 Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa của trận Chi Lăng 
 - GV neâu caâu hoûi cho caû lôùp thaûo luaän: 
+ Trong traän Chi Laêng ,nghóa quaân Lam Sôn ñaõ theå hieän söï thoâng minh nhö theá naøo ?
+ Kết quả của trận Chi Lăng?
+ Vì sao quân ta giành thắng lợi?
+ Chiến thắng Chi Lăng có ý nghĩa như thế nào đối với dân tộc ta?
 - GV toå chöùc cho HS trao ñoåi ñeå thoáng nhaát vaø keát luaän nhö trong SGK.
 2.5 Những mẫu chuyeän veà Leâ Lôïi:
 - GV toå chöùc cho HS caû lôùùp giôùi thieäu veà nhöõng taøi lieäu ñaõ söu taàm ñöôïc veà anh huøng Leâ Lôïi.
 - Cho HS ñoïc baøi ôû trong khung .
 3. Toång keát - Daën doø:
 - Veà nhaø xem laïi baøi vaø chuaån bò baøi tieát sau: Nhaø Haäu Leâ vaø vieäc toå chöùc quaûn lí ñaát nöôùc
 - Nhaän xeùt tieát hoïc
- HS ñoïc baøi vaø traû lôøi caâu hoûi 
- HS nhaän xeùt .
*Hoaït ñoäng caû lôùp:
- HS caû lôùp laéng nghe GV trình baøy .
- HS quan saùt löôïc ñoà vaø ñoïc SGK.
- HS moâ taû
HS döïa vaøo daøn yù treân ñeå thaûo luaän nhoùm.
- Ñaïi dieän caùc nhoùm thuaät laïi dieãn bieán chính cuûa traän Chi Laêng
- Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt, boå sung.
- HS caû lôùp thaûo luaän vaø traû lôøi
+ Bieát döïa vaøo ñòa hình ñeå baøy binh, boá traän , duï ñòch coù ñöôøng vaøo aûi maø khoâng coù ñöôøng ra khieán chuùng ñaïi baïi.
+ Quân ta đại thắng, tướng Liễu Thăng chết trận, số dịch sống sót rút chạy, quân Minh phải xin hàng
+ Vì quân ta anh dũng, mưu trí trong đánh giặc
+ Ñaäp tan möu ñoà cöùu vieän thaønh Ñoâng Quan cuûa quaân Minh, quaân Minh phaûi xin ñaàu haøng vaø ruùt veà nöôùc.
- HS keå.
- 2 HS ñoïc baøi 
..
TUẦN 21
 Tiết 21: NHAØ HAÄU LEÂ VAØ VIEÄC TOÅ CHÖÙC 
QUAÛN LYÙ ÑAÁT NÖÔÙC
 Ngày soạn: 
Ngày dạy
I.MUÏC TIEÂU:
- Biết nhà Hậu Lê đã tổ chức quản lí đất nước tương đối chặt chẽ: soạn Bộ luật Hồng Đức (nắm những nội dung cơ bản), vẽ bản đồ đất nước.
II.ÑOÀ DUØNG DAÏY HOÏC:
+ Sô ñoà nhaø nöôùc thôøi Haäu Leâ. 
+ Phieáu hoïc taäp cho HS 
+ Caùc hình minh hoïa trong SGK.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Kieåm tra baøi cuõ:
- Gv goïi 3 hs leân baûng, yeâu caàu Hs traû lôøi 3 caâu hoûi cuoái baøi 16.
2. Bài mới :
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø
*Hoaït ñoäng 1: SÔ ÑOÀ NHAØ NÖÔÙC THÔØI HAÄU LEÂ VAØ QUYEÀN LÖÏC CUÛA NHAØ VUA
- GV yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi sau:
 + Nhaø Haäu Leâ ra ñôøi vaøo thôøi gian naøo? Ai laø ngöôøi thaønh laäp? Ñaët teân nöôùc laø gì? Ñoùng ñoâ ôû ñaâu?
 + Vì sao trieàu ñaïi naøy goïi laø trieàu Haäu Leâ?
 + Vieäc quaûn lyù ñaát nöôùc döôùi thôøi Haäu Leâ nhö theá naøo?
- Gv: vaäy cuï theå vieäc quaûn lí ñaát nöôùc thôøi Haäu Leâ nhö theá naøo? Chuùng ta cuøng tìm hieåu qua sô ñoà veõ nhaø nöôùc thôøi Haäu leâ.
- Gv treo sô ñoà ñaõ veõ saün vaø giaûng cho Hs.
- Gv döïa vaøo sô ñoà, tranh minh hoïa soá 1, vaø noäi dung SGK haõy tìm nhöõng söï vieäc theå hieän döôùi trieàu Haäu Leâ, vua laø ngöôøi coù uy quyeàn toái cao.
- Hs ñoïc thaàm SGK, sau ñoù laàn löôït traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa Gv:
Hs quan saùt sô ñoà, sau ñoù nghe giaûng vaø trình baøy laïi sô ñoà veà toå chöùc boä maùy haønh chính thôøi Leâ.
- Hs cuøng tìm hieåu, trao ñoåi vôùi nhau vaø traû lôøi
*Hoïat ñoäng 2: BOÄ LUAÄT HOÀNG ÑÖÙC
- Gv yeâu caàu Hs ñoïc SGK vaø hoûi: ñeå quaûn lyù ñaát nöôùc, vua Leâ Thaùnh Toâng ñaõ laøm gì?
-Gv: em coù bieát vì sao baûn ñoà ñaàu tieân vaø boä luaät ñaàu tieân cuûa nöôùc ta ñeàu coù teân Hoàng Ñöùc? (goïi laø baûn ñoà vaø boä luaät Hoàng Ñöùc vì chuùng ñeàu ra ñôøi döôùi thôøi vua Leâ Thaùnh Toâng. Luùc ôû ngoâi, nhaø vua laáy nieân hieäu laø Hoàng Ñöùc (1470 – 1497).).
-Neâu nhöõng noäi dung chính cuûa boä luaät Hoàng Ñöùc.
-Theo em, vôùi nhöõng noäi dung cô baûn nhö treân, boä luaät Hoàng Ñöùc ñaõ coù taùc duïng nhö theá naøo trong vieäc cai quaûn ñaát nöôùc?
- Luaät Hoàng Ñöùc coù ñieåm naøo tieán boä?
-Ñeå quaûn lí ñaát nöôùc, vua Leâ Thaùnh Toâng ñaõ cho veõ baûn ñoà ñaát nöôùc, goïi laø baûn ñoà Hoàng Ñöùc vaø ban haønh boä luaät Hoàng Ñöùc. Ñaây laø boä luaät hoaøn chænh ñaàu tieân cuûa nöôùc ta.
-Nhö SGK / 48 (noäi dung cô baûn cuûa boä luaät ... phuï nöõ)
- Bảo vệ được chủ quyền của đất nước
- Bảo vệ quyền lợi của phụ nữ
3. Củng cố - Dặn dò
 - Veà nhaø xem laïi baøi vaø chuaån bò baøi tieát sau: Nhaø Haäu Leâ vaø vieäc toå chöùc quaûn lí ñaát nöôùc
- Nhaän xeùt tieát hoïc