Giáo án Luyện từ và câu Lớp 4 - Bài: Cách đặt câu khiến - Năm học 2011-2012 - Nguyễn Văn Tiếc

Ngày soạn : 29/03/2012
Ngày giảng: 08/03/2012
Môn : Luyện từ và câu 
Cách đặt câu khiến
I/ Mục tiêu
1. Kiến thức
- Giúp học sinh cách đặt câu khiến.
- Học sinh biết chuyển câu kể thành câu khiến.
- Học sinh khá giỏi nêu được tình huống có thể dùng được câu khiến.
2. Kĩ năng
- Học sinh biết chuyển câu kể thành câu khiến.
- Bước đầu đặt dược câu khiến phù hợp với tình huống giao tiếp.
- Biết đạt câu với từ cho trước theo cách đã học.
3. Thái độ
- Học sinh có thái độ tích cực tự giác học tập.
II/Chuẩn bị
1. Giáo viên
- Bảng phụ viết sẵn bảng sau:
Nhà vua
Hoàn lại gươm cho long Vương
Nhà vua hoàn lại gươm cho Long Vương
..
..
..
..
..
..
Nhà vua hoàn lại gươm cho Long Vương
2. Học sinh
- Sách giáo khoa, vở bài tập Tiếng Việt lớp 4
- Vở ghi
III/ Các hoạt động dạy học
Nội dung
Thời gian
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. Ổn định tổ chức 
(2 phút)
2. Kiểm tra bài cũ
( 3-5 phút)
3. Bài mới
3.1. Giới thiệu bài
(1 phút)
3.2. Hoạt động 1. Nhận xét
(8-10 phút)
* Ghi nhớ 
3.3. Hoạt động 2. Luyện tập
(18-20phút)
4. Củng cố-dặn dò
(2-3 phút)
- Yêu cầu học sinh hát 1 bài hát
- Gọi 1 học sinh lên bảng trả lời câu hỏi:
+ Em hãy cho biết câu khiến dùng để làm gì? 
+ Khi viết cuối câu khiến thường có dấu gì? 
- Nhận xét ghi điểm
- Giới thiệu bài: Bài học ngày hôm trước chúng ta đã được học thế nào là câu khiến. Nhưng làm thế nào để tạo ra được những câu khiến phù hợp với từng tình huống khác nhau của cuộc sống, bài học ngày hôm nay sẽ giúp các em cách sử dụng câu khiến.
- Gọi 2 học sinh đọc yêu cầu và nội dung của ví dụ trong sách giáo khoa.
- Hỏi: Động từ trong câu: Nhà vua hoàn gươm lại cho Long Vương là từ nào?
- Những từ nào có thể thêm vào trước động từ?
- Gọi một học sinh trả lời
- Gọi học sinh khác nhận xét
- Nhận xét kết luận
- Có thể thêm từ nào vào cuối câu?
- Gọi một học sinh trả lời
- Gọi học sinh khác nhận xét
- Nhận xét kết luận
- Những từ nào được thêm vào đầu câu?
- Gọi một học sinh trả lời
- Gọi học sinh khác nhận xét
- Nhận xét kết luận
- Khi dùng câu khiến giọng điệu phải như thế nào?
- Gọi một học sinh trả lời
- Nhận xét kết luận
- Kết luận chung: có thể thêm từ hãy, chớ, nên, đừng vào trước động từ; thêm từ đi, thôi, nào vào cuối câu; thêm từ đề nghị, xin, mong vào đầu câu. Vậy hãy chuyển câu kể ”Nhà vua hoàn gươm lại cho Long Vương “ theo 3 cách đó.
- Gọi 1 học sinh đọc lại 3 cách chuyển từ câu kể thành câu khiến
- Yêu cầu học sinh thảo luận cặp đôi
- Gọi cá nhân một số nhóm lên phát biểu.
- Gọi 1-2 học sinh đọc câu khiến cho đúng giọng điệu.
- Nhận xét kết luận: Đối với những yêu cầu, đề nghị mạnh có dùng từ hãy, đừng, chớ ở đầu câu, cuối câu nên dung dấu chấm than. Với những lời đề nghị nhẹ nhàng nển dùng dấu chấm.
- Yêu cầu học sinh dựa vào câu trả lời và yêu cầu học sinh nhận xét hay có những cách nào để diễn đạt câu khiến?
- Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ
Bài tập 1: 
- Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập.
- Yêu cầu học sinh suy nghĩ và phát biểu
- Gọi học sinh khác nhận xét bổ sung.
- Nhận xét kết luận.
Bài tập 2. 
- Gọi học sinh đọc yêu cầu và nội dung tình huống bài tập 2 
- Yêu cầu học sinh thảo luận cặp đôi để xử lí tinh huống và sắm vai.
- Gọi các nhóm lên xử lí và sắm vai xử lí tình huống.
- Các nhóm nhận xét bổ sung
- Nhận xét kết luận
Bài tập 3: 
- Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập.
- Bài tập yêu cầu gì?
- Yêu cầu học sinh làm việc cá nhân
- Gọi học sinh lên phát biểu
- Gọi học sinh khác bổ sung
- Nhận xét kết luận
Bài tập 4: 
- Gọi học sinh đọc yêu cầu bài tập.
- Gọi một số học sinh khá giỏi nêu 
- Nhận xét
- Nhận xét tiết học
- Dặn học sinh về nhà học bài và viết ba câu kể, sau đó chuyển thành câu khiến theo các cách đã học. Tìm một tin trên báo để tập tóm tắt trong bài học sau.
- Cả lớp hát
- 1 học sinh lên bảng trả lời
+ Câu khiến dùng để yêu cầu, đề nghị, nhờ vả người khác một việc gì đó.
+ Cuối câu thường có dấu chấm than (!) hoặc dấu chấm(.).
- 2 học sinh đọc
- Động từ trong câu là từ hoàn
- Những từ hãy, chớ, nên, phải có thể thêm vào trước động từ.
- 1 học sinh nhận xét bổ sung
- Lắng nghe
- Có thể thêm từ đi, thôi, nào vào cuối câu
- 1 học sinh nhận xét bổ sung
- Lắng nghe
- Những từ đề nghị, mong, xin có thể thêm vào đầu câu.
- 1 học sinh nhận xét bổ sung
- Lắng nghe
- Khi nói câu khiến phải thay đổi giọng điệu cho phù hợp.
- Lắng nghe
- 1 học sinh đọc
Cách 1: thêm từ hãy, chớ, nên, đừng vào trước động từ.
Cách 2: thêm từ đi, thôi, nào vào cuối câu.
Cách 3: thêm từ đề nghị, xin, mong vào đầu câu.
- Thêm từ hãy, chớ, nên, đừng vào trước động từ. 
“Nhà vua đừng(hãy, chớ, nên, đừng) hoàn gươm lại cho Long Vương !”
- Thêm từ đi, thôi, nào vào cuối câu.
“Nhà vua hoàn gươm lại cho Long Vương đi (thôi, nào)!
- Thêm từ đề nghị, xin, mong vào đầu câu 
“Đề nghị (xin, mong) nhà vua hoàn gươm lại cho Long Vương”.
- 1-2 học sinh đọc
- Lắng nghe
- 3 học sinh đọc
 Muốn đặt câu khiến, ta có thể dùng một trong các cách sau :
1. Thêm hãy, đừng, chớ, nên, phải,.vào trước một động từ.
2. Thêm lên,đi, thôi, nào,.vào cuối câu.
3. Thêm đề nghị, xin, mong,.vào đầu câu.
4. Thay đổi giọng điệu phù hợp với câu khiến.
- 1 học sinh đọc
Chuyển các câu kể sau thành câu khiến:
+ Nam đi học .
+Thanh đi lao động. 
+ Ngân chăm chỉ .
+ Giang phấn đấu học giỏi
- Nam đi học => Nam hãy đi học!
- Thanh đi lao động => Thanh phải đi lao động!
- Ngân chăm chỉ => Ngân nên chăm chỉ!
- Giang phấn đấu học giỏi
=> Giang hãy phấn đấu học giỏi!
- 3-5 học sinh nhận xét bổ sung
- Nghe kết luận
- 1 học sinh đọc yêu cầu của bài tập 2
Đặt câu khiến phù hợp với các tình huống sau :
a) Vào giờ kiểm tra, chẳng may bút của em bị hỏng. Em biết bạn em có hai bút.Hãy nói với bạn một câu để mượn bút .
b)Em gọi điện thoại cho bạn, gặp người ở đầu dây bên kia là bố của bạn. Hãy nói một câu với bác ấy để bác chuyển máy cho em nói chuyện với bạn em. .c)Em đang tìm nhà bạn bỗng gặp một chú từ một nhà gần đấy bước ra . Hãy nói một câu nhờ chú ấy chỉ đường.
- Thảo luận
- Các nhóm lên xử lí sắm vai
+ Bạn cho mình mượn chiếc bút nào!
+ Xin bác hãy chuyển máy cho cháu nói chuyện với bạn A một lúc với ạ.
+ Mong chú chỉ giúp cháu nhà bạn A với ạ.
- 1 học sinh đọc bài tập 3
Đặt câu khiến theo yêu cầu dưới đây:
a) Câu khiến có từ hãy ở trước động từ.
b) Câu khiến có đi hoặc nào ở sau động từ.
c) Câu khiến có xin hoặc mong ở trước chủ ngữ. 
- Bài tập yêu cầu đặt câu khiến có từ hãy ở trước động từ, có từ đi hoặc nào ở sau động từ, có xin hoặc mong ở trước chủ ngữ.
- Suy nghĩ
- Học sinh phát biểu
+ Hãy làm việc cho ta!
+ Làm việc đi! 
+ Đi nào!
+ Mong bạn cố gắng học tập tốt hơn!
- 1 học sinh đọc
Nêu tình huống có thể dùng các câu khiến nói ở bài tập 3
- 3-5 học sinh trả lời
a) Trong giờ học toán có một bài toán khó, em giải không được, em xin cô giảng lại .
b) Sáng hôm đó, cô giáo bị đau, cả lớp cùng nhau rủ đến thăm cô . c) Trong lớp, có một bạn lười học, cả lớp có lời khuyên bạn.
- Nghe nhận xét
- Nghe nhận xét
- Lắng nghe – nhớ