Giáo án Tập làm văn 4 - Tiết 1: Thế nào là kể chuyện

TẬP LÀM VĂN
Tiết 1 : THẾ NÀO LÀ KỂ CHUYỆN ?
I - Mục đích , yêu cầu :
- Hiểu những đặc điểm cơ bản của văn kể chuyện (ND Ghi nhớ). 
- Bước đầu biết kể lại một câu chuyện ngắn có đầu có cuối, liên quan đến 1, 2 nhân vật và nói lên một điều có ý nghĩa (mục III). 
II. Đồ dùng dạy học :
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu :
1. Khởi động : 
2. Bài cũ : 
- Kiểm tra đồ dùng & sách vở học tập.
3. Bài mới : 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Giới thiệu : 
GV giới thiệu và ghi tựa bài.
Hoạt động 1 : Phần nhận xét
Yêu cầu HS đọc yêu cầu
Yêu cầu HS kể lại toàn bộ câu chuyện hồ Ba Bể.
+ Nêu tên các nhân vật ?
- Bà lão ăn xin.
- Mẹ con bà nông dân.
 Nêu các sự việc xảy ra và kết quả.
+ Bà già ăn xin trong ngày hội cúng Phật nhưng không được ai cho.
+ Hai mẹ con bà nông dân cho bà cụ..
+ Đêm khuya, bà già hiện hình thành một con giao long lớn.
+ Sáng sớm bà già cho hai mẹ con hai gói tro và 2 mảnh vỏ trấu rồi ra đi.
+ Nước lụt dâng cao, mẹ con bà nông dân chèo thuyền, cứu người.
Hoạt động 2 : Phần ghi nhớ
Ý nghĩa câu chuyện (GV chốt lại sau khi HS phát biểu)
Ca ngợi những người có lòng nhân ái.
Khẳng định người có lòng nhân ái sẽ được đền đáp xứng đáng.
Bài văn “hồ Ba Bể” sau đây có phải là bài văn kể chuyện không ? Vì sao ? (TV-10).
Gợi ý :
Bài văn có nhân vật không ?
Bài văn có các sự việc xảy ra với các nhân vật không ?
Vậy có phải đây là bài văn kể chuyện ?
Vậy thế nào là văn kể chuyện ?
Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập 
Bài 1 : Truyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu có những nhân vật nào ?
Ý nghĩa của câu chuyện đó là gì ?
GV (Dế Mèn có tấm lòng hào hiệp bênh vực giúp đỡ người yếu đuối – lên án và kiên quyết xóa bỏ áp bức bất công).
Bài 2 : Kể lại câu chuyện, em đã giúp một người phụ nữ bế con, mang xách nhiều đồ đạc trên đường.
- Nhân vật chính là ai ?
- Vì thế em phải xưng hô như thế nào ?
- Nội dung câu chuyện là gì ? 
- Gồm những chuỗi sự việc nào?
GV ghi khi HS trả lời.
HS kể chuyện.
HS nêu. 
- Các nhóm thảo luận và thực hiện các bài tập vào giấy to rồi trình bày ở bảng lớp.
Thảo luận nêu ý nghĩa câu chuyện.
- HS trả lời.
Thảo luận các câu hỏi gợi ý của thầy. 
- Không.
- Không.
- Chỉ có độ cao chiều dài, đặc điểm địa hình khung cảnh của hồ.
- So sánh bài hồ Ba Bể với sự tích hồ Ba Bể – rút ra kết luận.
+ Bài này không phải là bài văn kể chuyện.
Thảo luận nhóm rồi trả lời.
Nhiều HS đọc lại phần ghi nhớ.
Đọc yêu cầu đề bài.
Nhóm chốt lại câu chuyện – thảo luận và trả lời : Các con vật được nhân hóa đó là Dế Mèn – Nhà Trò & họ hàng nhà Nhện.
 HS kể cá nhân 
4. Củng cố – Dặn dò :
Nhận xét tiết học.
Dặn HS học thuộc Ghi nhớ.
Chuẩn bị bài : Nhân vật trong truyện.
RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY :
 TẬP LÀM VĂN
Tiết 2 : NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN.
I - Mục đích ,yêu cầu :
- Bước đầu hiểu thế nào là nhân vật (ND Ghi nhớ)
- Nhận biết được tính cách của từng người cháu (qua lời nhận xét của bà) trong câu chuyện Ba anh em (BT1, mục III)
- Bước đầu biết kể tiếp câu chuyện theo tình huống cho trước, đúng tính cách nhân vật (BT2, mục III). 
II. Chuẩn bị :
Bảng phụ vẻ sẵn bảng phân loại các nhân vật trong truyện.
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu :
1. Khởi động : 
2. Bài cũ : 
3. Bài mới : 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Giới thiệu bài :
GV giới thiệu và ghi tựa bài.
Hoạt động 1 : Phần nhận xét.
Bài 1 : HS đọc yêu cầu đề bài
GV cho HS lên bảng làm vào phiếu to. 
 Tên truyện
Nhân vật
Dế mèn bênh vực kẻ yếu
Sự tích hồ Ba Bể
Nhân vật là người
Hai mẹ con bà nôngdân.
Bà cụ ăn xin
Những người dự lễ hội
Nhân vật là vật (con vật, đồ vật, cây cối)
Dế Mèn
Nhà Trò
bọn nhện
Bài tập 2 : Nêu tính cách của nhân vật
GV chốt lại : 
a. Nhân vật Dế Mèn khẳng khái, có lòng thương người, ghét áp bức bất công, sẵn sàng làm việc nghĩa để bênh vực những kẻ yếu. 
Căn cứ vào lời nói và hành động của Dế Mèn che chở, giúp đỡ Nhà Trò.
b. Mẹ con bà nông dân giàu lòng nhân hậu. Căn cứ vào chi tiết : cho bà cụ xin ăn, ngủ trong nhà, hỏi bà cụ cách giúp người bị nạn, chèo thuyền cứu giúp những người bị nạn lụt. 
Hoạt động 2 : Phần ghi nhớ
Hoạt động 3 : Phần luyện tập. 
Bài tập 1 : 
Lời giải : Nhân vật trong chuyện là ba anh em Ni-ki-ta, Gô-sa, Chi-ôm-ca và bà ngoại. 
Tính cách của từng đứa cháu : Ni-ki-ta chỉ nghỉ đến ham thích riêng của mình. Gô-sa láu lỉnh. Chi-ôm-ca nhân hậu, chăm chỉ.
Bà có nhận xét như vậy là nhờ quan sát hành động của mỗi cháu : 
Ni-ki-ta ăn xong là chạy tót đi chơi, không giúp bà dọn bàn.
Gô-sa lén hắt những mẩu bánh vụn xuống đất để khỏi phải dọn bàn.
Chi-ôm-ca thương bà, giúp bà dọn dẹp. Em còn biết nghĩ đến cả những con chim bồ câu, nhặt mẩu bánh vụn trên bàn cho chim ăn. 
Bài tập 2 : 
Gợi ý : 
Nếu bạn nhỏ quan tâm đến người khác : bạn sẽ chạy lại, nâng em bé dậy, phủi bụi và vết bẩn trên quần áo, xin lỗi em, dỗ em nín khóc
Nếu bạn nhỏ không biết quan tâm: bạn sẽ bỏ chạy.
HS lên bảng làm vào phiếu.
Cả lớp làm vở nháp. 
HS đọc đề, trao đổi theo cặp, phát biểu ý kiến. 
Vài HS đọc ghi nhớ. 
Một HS đọc nội dung. 
Cả lớp đọc thầm. 
HS trao đổi, trả lời các câu hỏi. 
Em đồng ý với nhận xét của bà về tính cách của từng cháu. 
HS đọc nội dung.
HS trao đổi, thi kể.
4. Củng cố – Dặn dò :
Học thuộc ghi nhớ trong SGK.
Nhận xét tiết học. 
RÚT KINH NGHIỆM TIẾT DẠY :