Giáo án Toán 4 tuần 15 tiết 72: Chia cho số có hai chữ số

TOÁN :
Tiết 72 : CHIA CHO SỐ CÓ HAI CHỮ SỐ 
I. MỤC TIÊU : Giúp HS :
- Biết cách thực hiện phép chia cho số có hai chữ số.
- Áp dụng phép chia cho số có hai chữ số để giải toán.
II. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
A. BÀI CŨ 
- Gọi 2 HS lên bảng yêu cầu làm các bài tập hướng dẫn luyện tập thêm của tiết 71.
- Nhận xét và cho điểm HS.
B. BÀI MỚI
1. Giới thiệu bài : Giờ học toán hôm nay sẽ giúp các em biết cách thực hiện phép chia cho số có hai chữ số.
- Lắng nghe.
2. Hướng dẫn thực hiện phép chia cho số có hai chữ số.
a) Phép chia 672 : 21
- GV viết lên bảng 672 : 21. Yêu cầu HS thực hiện phép chia trên.
- HS thực hiện.
672 : 21 = 672 : (3 x 7)
 = (672 : 3) : 7
 = 224 : 7 = 32
- Yêu cầu HS dựa vào cách đặt tính chia cho số có một chữ số để đặt tính 672 : 21.
- 1 HS lên bảng làm bài, lớp làm vào giấy nháp.
672 21 * 67 chia 21 được 3, viết 3
63 32 3 nhân 1 bằng 3, viết 3
 42 3 nhân 2 bằng 6, viết 6
 42 67 trừ 63 bằng 4, viết 4
 0 * Hạ 2, được 42, 42 chia 21
 được 2, viết 2
 2 nhân 1 bằng 2, viết 2
 2 nhân 2 bằng 4, viết 4
 42 trừ 42 bằng 0, viết 0.
Vậy 672 : 21 = 32
- Hỏi : Phép chia 672 : 21 là phép chia có dư hay phép chia hết ? Vì sao ?
- Là phép chia hết vì có số dư bằng 0.
b) Phép chia 779 : 18
- GV viết lên bảng 779 : 18. Yêu cầu HS thực hiện đặt tính và tính.
- 1 HS lên bảng làm bài, lớp làm vào giấy nháp.
- GV theo dõi HS làm bài, làm tương tự phần a. 
- HS nêu cách tính của mình.
Kết quả 779 : 18 = 43 (dư 5).
- Hỏi : Phép chia 779 : 18 là phép chia hết hay phép chia có dư ?
- Là phép chia có số dư bằng 5.
- Trong các phép chia có số dư, chúng ta phải chú ý điều gì ?
- Số dư luôn nhỏ hơn số chia.
c) Tập ước lượng thương.
- Khi thực hiện các phép chia cho số có hai chữ số, để tính toán nhanh chúng ta cần biết cách ước lượng thương.
- GV nêu cách ước lượng thương : 
+ GV viết bảng các phép chia 75 : 23; 89 : 22; 68 : 21 ...
+ Để ước lượng thương của các phép chia được nhanh, chúng ta lấy hàng chục chia cho hàng chục
+ HS nhẩm để tìm thương sau đó kiểm tra lại. Ví dụ : Nhẩm 7 chia 2 được 3, vậy 75 chia 23 được 3; 23 nhân 3 bằng 69, 75 trừ 69 bằng 6, vậy thương cần tìm là 3.
- HS lần lượt nêu cách nhẩm của từng phép tính trên trước lớp.
- Lớp theo dõi, nhận xét.
- GV viết bảng phép tính 75 : 17, yêu cầu HS nhẩm.
- HS có thể nhẩm theo cách trên.
7 : 1 = 7; 7 x 17 = 119; 119 >75.
- GV hướng dẫn tiếp : Khi đó, chúng ta giảm dần thương xuống còn 6,5,4 ... tiến hành nhân và trừ nhẩm.
- HS thử với các thương 6,5,4 và tìm ra 17 x 4 = 68; 75 - 68 = 7 vậy 4 là thương thích hợp.
- GV giới thiệu tiếp : Để tránh phải thử nhiều, chúng ta có thể làm tròn các số trong phép chia 75 : 17 như sau 75 làm tròn đến số tròn chục gần nhất là 80; 17 làm tròn đến số tròn chục gần nhất là 20, sau đó lấy 8 chia 2 được 4, ta tìm được thương là 4, ta nhân và trừ ngược lại.
- Nguyên tắc làm tròn là ta làm tròn đến số tròn chục gần nhất, ví dụ các số 75, 76, 87, 88, 89 có hàng đơn vị lớn hơn 5 ta làm lên đến số tròn chục 80,90. Các số 41,42,53,64 có hàng đơn vị nhỏ hơn 5 ta làm tròn xuống thành 40,50,60 ...
- Nghe hướng dẫn.
- GV cho cả lớp tập ước lượng với các phép chia khác. Ví dụ 79 : 28; 81 : 19; 72 : 18 ...
4. Luyện tập thực hành
* Bài 1
- Yêu cầu HS đặt tính rồi tính.
- 4 HS lên bảng làm bài, mỗi em thực hiện một con tính. Lớp làm bài vào vở BT.
- Yêu cầu HS cả lớp nhận xét bài làm của bạn.
- HS nhận xét.
- Chữa bài và cho điểm HS.
* Bài 2
- Gọi HS đọc đề bài.
- 1 em đọc.
- Yêu cầu HS tự tóm tắt và làm bài.
- 1 HS lên bảng làm bài, lớp làm bài vào vở BT.
Tóm tắt
15 phòng : 240 bộ
1 phòng : .... bộ ?
Bài giải
Số bộ bàn ghế mỗi phòng có là :
240 : 15 = 16 (bộ)
ĐS : 16 bộ.
- Nhận xét và cho điểm HS.
* Bài 3
- Yêu cầu HS tự làm bài.
- 2 HS lên bảng làm bài, mỗi HS làm một phần. Lớp làm bài vào vở BT.
a) x x 34 = 714
 x = 714 : 34
 x = 21
b) 846 : x = 18
 x = 846 : 18
 x = 47
- Nhận xét và cho điểm HS.
C. CỦNG CỐ, DẶN DÒ
- Yêu cầu HS về nhà làm bài tập hướng dẫn luyện tập thêm.
- Nhận xét tiết học.
Bài sau : Chia cho số có hai chữ số (tt).