Giáo án Khoa học Khối 4 - Tuần 11

Tuần 11 Thứ ba , ngày 4 tháng 11 năm 2008 
Khoa học
 BA THỂ CỦA NƯỚC
I.MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU:
- Nêu được nước tồn tại ở ba thể: lỏng, khí, rắn.
- làm thí nghiệm về sự chuyển thể của nước từ thể lỏng sang thể khí và ngược lại.
II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
Hình vẽ trong SGK.
Chai và một số vật chứa nước.
Nguồn nhiệt (nến, đèn cồn,) và vật chịu nhiệt (chậu thuỷ tinh, ấm,)
Nước đá, khăn lau bằng vải hoặc bọt biển.
III/ Hoạt động dạy và học 
TG
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
1’
5’
12’
15’
5’
2’
I. Ổn định lớp:
II. KTBC : 
 Nước có những tính chất gì?
Yêu cầu HS nêu tính chất của nước & một số ứng dụng của những tính chất đó? 
GV nhận xét, chấm điểm 
III Bài mới:
Hoạt động 1: Tìm hiểu hiện tượng nước từ thể lỏng chuyển thành thể khí & ngược lại 
Mục tiêu: HS 
- Nêu ví dụ về nước ở thể lỏng hoặc thể khí.
- Thực hành chuyển nước từ thể lỏng sang thể khí, ngước lại.
Cách tiến hành:
Bước 1: Làm việc cả lớp 
GV yêu cầu HS nêu một số ví dụ về nước ở thể lỏng?
GV đặt vấn đề: Nước còn tồn tại ở thể nào? Chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu điều đó.
GV dùng khăn ướt lau bảng rồi yêu cầu một HS lên sờ tay vào mặt bảng mới lau & nêu nhận xét
GV hỏi: Liệu mặt bảng có ướt mãi như vậy không? Nếu mặt bảng khô đi, thì nước trên mặt bảng đã biến đi đâu? 
Bước 2: Tổ chức, hướng dẫn HS làm thí nghiệm 
GV yêu cầu các nhóm đem đồ dùng ra chuẩn bị làm thí nghiệm 
GV nhắc HS lưu ý đến độ an toàn khi làm thí nghiệm
GV yêu cầu HS:
+ Quan sát nước nóng đang bốc hơi. Nhận xét, nói tên hiện tượng vừa xảy ra.
+ Úp đĩa lên một cốc nước nóng khoảng 1 phút rồi nhấc đĩa ra. Quan sát mặt đĩa. Nhận xét, nói tên hiện tượng vừa xảy ra. 
Bước 3: Thực hiện 
GV đi tới các nhóm theo dõi cách làm của HS & giúp đỡ 
Bước 4: Làm việc cả lớp 
GV ghi nhanh lên bảng báo cáo của các nhóm 
GV lưu ý HS:
+ Hơi nước không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Hơi nước là nước ở thể khí.
+ “Cái” mà ta nhìn thấy bốc lên từ nước sôi được giải thích như sau: Khi có rất nhiều hơi nước bốc lên từ nước sôi tập trung ở một chỗ, gặp phải không khí lạnh hơn, ngay lập tức, hơi nước đó ngưng tụ & tạo thành những giọt nước nhỏ li ti tiếp tục bay lên. Lớp nọ nối tiếp lớp kia như đám sương mù, vì vậy mà ta đã nhìn thấy. Khi ta hứng chiếc đĩa, những giọt nước nhỏ li ti gặp đĩa lạnh & ngưng tụ thành những giọt nước đọng trên đĩa 
GV yêu cầu HS quay lại để giải thích hiện tượng được nêu trong phần mở bài: Dùng khăn ướt lau mặt bảng, sau vài phút mặt bảng khô. Vậy nước trên mặt bảng đã đi đâu?
(Liên hệ thực tế): yêu cầu HS 
+ Nêu vài ví dụ chứng tỏ nước từ thể lỏng thường xuyên bay hơi vào không khí. 
+ Giải thích hiện tượng nước đọng ở vung nồi cơm hoặc vung nồi canh. 
Kết luận:
Nước ở thể lỏng thường xuyên bay hơi chuyển thành thể khí. Nước ở nhiệt độ cao biến thành hơi nước nhanh hơn nước ở nhiệt độ thấp.
Hơi nước là nước ở thể khí. Hơi nước không thể nhìn thấy bằng mắt thường. 
Hơi nước gặp lạnh ngưng tụ thành nước ở thể lỏng. 
Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng nước chuyển thể từ thể lỏng chuyển thành thể rắn & ngược lại 
Mục tiêu: HS 
- Nêu cách thực hành chuyển nước từ thể lỏng sang thể rắn & ngược lại 
- Nêu ví dụ về nước ở thể rắn.
Cách tiến hành:
Bước 1: Giao nhiệm vụ cho HS (thực hiện ở phần dặn dò ngày hôm trước) 
Yêu cầu HS đặt vào ngăn làm đá của tủ lạnh 1 khay có nước. 
Bước 2: 
Tới tiết học, GV lấy khay nước đó ra để quan sát & trả lời câu hỏi:
+ Nước trong khay đã biến thành thế nào?
+ Nhận xét nước ở thể này?
+ Hiện tượng chuyển thể của nước trong khay được gọi là gì?
Quan sát hiện tượng xảy ra khi để khay nước đá ở ngoài tủ lạnh xem điều gì đã xảy ra & nói tên hiện tượng đó.
Nêu ví dụ về nước tồn tại ở thể rắn 
Bước 3: Làm việc cả lớp 
GV bổ sung (nếu cần) 
Kết luận:
Khi để nước lâu ở chỗ có nhiệt độ 0oC hoặc dưới 0oC, ta có nước ở thể rắn. Hiện tượng nước từ thể lỏng biến thành thể rắn được gọi là sự đông đặc. Nước ở thể rắn có hình dạng nhất định.
Nước đá bắt đầu nóng chảy thành nước ở thể lỏng khi nhiệt độ bằng 0oC. Hiện tượng nước từ thể rắn biến thành thể lỏng được gọi là sự nóng chảy
Hoạt động 3: Vẽ sơ đồ chuyển thể của nước 
Mục tiêu: HS 
Nói về 3 thể của nước.
Vẽ và trình bày sơ đồ sự chuyển thể 
của nước.
Cách tiến hành:
Bước 1: Làm việc cả lớp 
GV đặt câu hỏi:
+ Nước tồn tại ở những thể nào?
+ Nêu tính chất chung của nước ở các thể đó & tính chất riêng của từng thể 
Sau khi HS trả lời, GV tóm tắt lại ý chính.
Bước 2: Làm việc cá nhân & theo cặp 
GV yêu cầu HS vẽ sơ đồ sự chuyển thể của nước vào vở & trình bày sơ đồ với bạn ngồi bên cạnh. 
Bước 3:
Gọi một số HS nói về sơ đồ sự chuyển thể của nước & điều kiện nhiệt độ của sự chuyển thể đó. 
Kết luận
IV.Củng cố – Dặn dò:
GV nhận xét tinh thần, thái độ học tập của HS.
Chuẩn bị bài: Mây được hình thành như thế nào? Mưa từ đâu ra? 
HS trả lời
HS nhận xét
HS nêu: nước mưa, nước suối, sông, biển 
HS thực hiện 
HS suy nghĩ 
 HS lấy đồ dùng chuẩn bị làm thí nghiệm
 Nhóm trưởng điều khiển các bạn thực hiện thí nghiệm của nhóm mình & nêu nhận xét 
Đại diện nhóm báo cáo kết quả làm việc 
Nước ở mặt bảng đã biến thành hơi nước bay vào không khí. Mắt thường không thể nhìn thấy hơi nước. 
HS nêu 
Vài HS nhắc lại 
Các nhóm quan sát khay nước đá thật & thảo luận các câu hỏi:
+ Nước ở thể lỏng trong khay đã biến thành nước ở thể rắn
+ Nước ở thể rắn có hình dạng nhất định
+ Hiện tượng đó được gọi là sự đông đặc 
Nước đá đã chảy ra thành nước ở thể lỏng. Hiện tượng đó được gọi là sự nóng chảy 
HS nêu 
Đại diện nhóm báo cáo kết quả làm việc 
HS nêu:
+ ở 3 thể: lỏng, rắn, khí
+ Tính chất chung: ở cả 3 thể, nước đều trong suốt, không có màu, không có mùi, không có vị. Tính chất riêng: nước ở thể lỏng, thể khí không có hình dạng nhất định. Riêng nước ở thể rắn không có hình dạng nhất định. 
HS thực hiện 
HS trình bày 
Rút kinh nghiệm: 
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tuần 11 Thứ năm , ngày 6 tháng 11 năm 2008 
Khoa học
MÂY ĐƯỢC HÌNH THÀNH NHƯ THẾ NÀO?
MƯA TỪ ĐÂU RA?
I.MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU:
1. Kiến thức - Kĩ năng:
- Biết mây, mưa là sự chuyển thể của nước trong tự nhiện.
2. Thái độ:
- Say mê tìm hiểu khoa học 
II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
Hình trang 46, 47 SGK
III/ Hoạt động dạy và học 
TG
Hoạt động giáo viên
Hoạt động học sinh
1’
5’
2’
10’
20’
2’
I. Ổn định lớp:
II. KTBC : 
Ba thể của nước 
Nước tồn tại ở những thể nào?
GV nhận xét, chấm điểm 
III.Bài mới:
 1.Giới thiệu bài
Qua bài học hôm nay các em sẽ biết cách trình bày mây được hình thành như thế nào? Giải thích được nước mưa từ đâu ra?
Hoạt động 1: Tìm hiểu sự chuyển thể của nước trong tự nhiên
Mục tiêu: HS 
Trình bày mây được hình thành như thế nào
Giải thích đượ nước mưa từ đâu ra
Cách tiến hành:
Bước 1: Tổ chức và hướng dẫn
GV yêu cầu HS làm việc theo cặp. Từng cá nhân HS nghiên cứu câu chuyện Cuộc phiêu lưu của giọt nước ở trang 46, 47 SGK, sau đó nhìn vào hình vẽ kể lại với bạn bên cạnh
Bước 2: Làm việc cá nhân
Bước 3: Làm việc theo cặp
Bước 4: Làm việc cả lớp
GV gọi 1 số HS trả lời câu hỏi:
Mây được hình thành như thế nào?
Nước mưa từ đâu ra?
GV giảng:
Hơi nướ bay lên cao, gặp lạnh ngưng tụ thành những hạt nước rất nhỏ, tạo nên các đám mây
Các giọt nước có trong các đám mây rơi xuống đất tạo thành mưa
Hiện tượng nước bay hơi thành hơi nước, rồi từ hơi nước ngưng tụ thành nước xảy ra lặp đi lặp lại, tạo ra vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên
GV yêu cầu HS phát biểu định nghĩa vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên
Hoạt động 2: Trò chơi đóng vai Tôi là giọt nước
Mục tiêu: HS củng cố những kiến thức đã học về sự hình thành mây và mưa
Cách tiến hành:
Bước 1: Tổ chức và hướng dẫn
GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu HS hội ý và phân vai theo:
Giọt nước
Hơi nước
Mây trắng
Mây đen
Giọt mưa
GV gợi ý cho HS có thể sử dụng thêm những kiến thức đã học của bài trước và kiến thức đã học về thời tiết ở lớp 1 để làm cho lời thoại thêm sinh động
Bước 2: Làm việc theo nhóm
Lưu ý: lời thoại chỉ là gợi ý, GV có thể sử dụng để hướng dẫ các nhóm hoặc có thể không sử dụng
Bước 3: Trình diễn và đánh giá 
GV lưu ý HS góp ý về khía cạnh khoa học xem các bạn có nói dđúng trạng thái của nước ở từng giai đoạn hay không
GV và HS cùng đánh giá xem nhóm nào trình bày sáng tạo, đúng nội dung học tập
IV.Củng cố – Dặn dò:
GV nhận xét tinh thần, thái độ học tập của HS.
Chuẩn bị bài: Sơ đồ vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên
HS trả lời
HS nhận xét
HS quan sát hình vẽ, đọc lời chú thích và tự trả lời 2 câu hỏi
Mây được hình thành như thế nào?
Nước mưa từ đâu ra?
Khi đã nắm vững câu chuyện Cuộc phiêu lưu của giọt nước, HS có thể tự vẽ minh hoạ và kể lại với bạn
Hai HS trình bàay với nhau về kết quả làm việc cá nhân
HS trả lời
HS phát biểu định nghĩa
Các nhóm phân vai như đã hướng dẫn vả trao đổi với nhau về lời thoại theo sáng kiến của các thành viên. Ví dụ:
Bạn đóng vai “Giọt nước” có thể nói: “ Tôi là giọt nước ở sông (hoặc biển, suối, hồ ao).khi ở dòng sông tôi ở thể lỏng. Vào 1 hôm, tôi thấy mình nhẹ bỗng và bay lên cao, lên cao mãi”
Vai “Hơi nước” : “Tôi trở thành hơi nước và bay lơ lửng trong không khí (có thể làm động tác). Đố các bạn nhìn thấy tôi đấy. Khi tôi ở thể khí thì không một ai có thể thấy tôi. Khi gặp lạnh, tôi bị biến thành những giọt nước li ti”
Vai “Mây trắng” : Tôi là mây trắng, tôi được tạo thành từ rầt nhiều những hạt nước nhỏ ti ti. Các bạn hãy ngắm nhìn tôi trên bầu trời. Lúc này tôi thật đẹp và tinh khiết như những dải lụa trắng hoặc nhữ ng đám bông trắng bồng bềnh trôi”
Vai “Mây đen” : :tôi là mây đen, từ những đám mây trắng tôi tiếp tục bay lên cao. Oâi, lạnh quá, từ rất nhiều đám mây cùng những giọt nước nhỏ li ti khác chúng tôi tụ họp lại với nhau, làm thành những lớp mây đen bao phủ bầu trời. Khi nhìn thấy tôi, các bạn nên đi nhanh về nhà kẻo mưa xuống chạy không kịp đấy”
Vai “Giọt mưa” : “Tôi là giọt mưa. Tôi ra đi từ những đám mây đen. Tôi đem lại sự mát mẻ và nguồn nước cho mọi người và cây cối. Các bạn hãy nhớ rằng nếu không có mây sẽ không có mưa. Ồ đây có phải chính là dòng sông nơi tôi đã ra đi không?
Lần lượt các nhóm lên trình bày
Các nhóm khác nhận xét, góp ý 
Rút kinh nghiệm: 
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................