Giáo án môn Toán lớp 4 - Bài: Phép chia phân số

Ngày soạn:
Môn: Toán
──── Bài : Phép chia phân số ────
Lớp 4
A/ Mục tiêu.
	- Học sinh biết cách thực hiện phép chia hai phân số: Lấy phân số thứ nhất nhân với phân số thứ hai đảo ngược.
	- Học sinh biết thế nào là phân số đảo ngược.
	- Thực hiện tốt phép chia hai phân số.
	- Áp dụng được quy tắc tìm thừa số chưa biết đối với phân số để tính nhanh (bài tập 3).
	- Vận dụng quy tắc nhân hai phân số vào giải bài toán có lời văn (bài tập 4).
	- Hăng hái phát biểu, thảo luận, tích cực làm bài.
B/ Phương tiện dạy học.
	- Bảng phụ vẽ sẵn hình minh hoạ như trong sách giáo khoa.
C/ Dạy- học bài mới.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
1 phút
I, Ổn định tổ chức.
4 phút
II, Kiểm tra bài cũ.
- Gọi 1 học sinh nêu lại quy tắc nhân hai phân số.
- GV: Em hãy lấy một ví dụ về phép nhân hai phân số và thực hiện phép tính.
- Nhận xét.
- 1HS nêu quy tắc.
- 1HS lên bảng lấy ví dụ và tính.
Cả lớp làm bảng con.
1 phút
III, Bài mới.
1. Giới thiệu bài.
- Như vậy, các em đã biết cách nhân hai phân số, còn phép chia hai phân số thì sao? Muốn chia hai phân số ta làm như thế nào? Để biết điều đó, cô và các em cùng tìm hiểu bài: Phép chia phân số.
- Lắng nghe.
10 phút
2. Hướng dẫn thực hiện phép chia phân số.
- Treo bảng phụ có sẵn hình vẽ trong sách giáo khoa.
- Gọi học sinh đọc đề bài.
- Hỏi: 
+ Đề bài cho biết gì?
+ Đề bài hỏi gì?
+ Khi biết diện tích và chiều rộng của hình chữ nhật, muốn tính chiều dài chúng ta thực hiện phép tính gì?
- Yêu cầu học sinh nêu phép tính.
- Hướng dẫn học sinh thực hiện phép chia:
Muốn thực hiện phép chia hai phân số ta lấy phân số thứ nhất nhân với phân số thứ hai đảo ngược.
+ Phân số thứ nhất là phân số nào?
+ Thế nào là đảo ngược?
+ Thế nào là phân số đảo ngược?
+ Phân số thứ hai là , phân số đảo ngược của là phân số nào?
- Yêu cầu học sinh đọc kết quả phép tính.
- Gọi học sinh nhắc lại cách chia hai phân số.
- Chốt: Đó chính là quy tắc chia hai phân số.
- Ghi quy tắc chia hai phân số.
- Cho ví dụ, yêu cầu học sinh thực hiện.
- Nhận xét.
- 1HS đọc.
- Trả lời:
+ Đề cho biết diện tích hình chữ nhật là m², chiều rộng hình chữ nhật là .
+ Đề bài hỏi chiều dài của hình chữ nhật.
+ Ta thực hiện phép tính chia.
- 1HS nêu phép tính: 
+ Phân số thứ nhất là .
+ Đảo ngược là ngược lại.
+ Phân số đảo ngược là phân số ngược lại của phân số cho trước.
+ Phân số thứ hai đảo ngược là phân số 
- Kết quả của phép tính là .
- 1HS nhắc lại.
- 3- 4HS nêu quy tắc.
- 1HS lên bảng làm.
Cả lớp làm bảng con.
21 phút
3. Luyện tập- thực hành.
Bài 1
- Ghi đề bài lên bảng.
- Bài tập yêu cầu chúng ta làm gì?
- Hỏi: Phân số đảo ngược của phân số là phân số nào?
- Gọi HS lên bảng làm các phần còn lại của bài.
- Nhận xét bài làm trên bảng.
- Yêu cầu học sinh nói theo ý hiểu của mình: Thế nào là phân số đảo ngược của một phân số?
Như vậy, ở bài tập 1 các em đã thực hành tìm phân số đảo ngược của phân số đã cho, chúng ta hãy vận dụng để thực hiện các phép chia trong bài tập 2 nhé.
Bài 2
- Ghi đề bài lên bảng.
- Yêu cầu HS nhắc lại quy tắc chia hai phân số.
- Gọi HS lên bảng làm bài.
- Nhận xét bài làm của học sinh.
- Yêu cầu học sinh đổi chéo vở để kiểm tra bài của nhau. 
Bài 3
- Ghi đề bài lên bảng.
- Gọi HS lên bảng làm phần a. 
- Nhận xét bài làm trên bảng.
- Yêu cầu: Hãy so sánh các phân số ở phép tính 2 với các phân số ở phép tính 1?
Gợi ý: 
+ Ở phép tính 1: là tích của những phân số nào?
+ Khi lấy chia cho thì ta được phân số nào?
+ Khi lấy chia cho thì ta được phân số nào?
 + Vậy khi lấy tích của hai phân số chia cho một phân số thì ta được thương là gì?
+ Ở bài tập này, chúng ta đã vận dụng quy tắc gì?
- Kết luận: Quy tắc tìm thừa số chưa biết không chỉ áp dụng được với số tự nhiên mà còn áp dụng với phân số.
Từ quy tắc này, chúng ta có thể vận dụng để tính nhanh một số phép tính mà không cần đặt tính và vận dụng để giải các bài toán tìm x. Vậy là không bắt buộc lúc nào chúng ta cũng phải thực hiện phép tính mới ra kết quả.
- Yêu cầu học sinh vận dụng quy tắc để làm nhanh phần b).
- Nhận xét bài làm của học sinh.
Bài 4
- Yêu cầu HS đọc đề bài.
- Vừa đặt câu hỏi vừa tóm tắt lên bảng.
+ Đề cho biết gì?
+ Đề bài hỏi gì?
- Yêu cầu học sinh lên bảng làm bài.
- Chấm vở học sinh làm nhanh.
- Nhận xét bài làm trên bảng và bài làm trong vở của học sinh.
- 2- 3HS đọc đề.
- Viết phân số đảo ngược của các phân số đã cho.
- Là phân số .
- 2HS lên bảng, mỗi học sinh làm hai phần.
Cả lớp làm miệng theo nhóm đôi.
- Trả lời.
- 2- 3HS đọc đề.
- 1HS nhắc lại.
- 3HS lên bảng làm bài.
Cả lớp làm bảng con (mỗi dãy làm một phép tính).
a) 
b) 
c) 
- Thực hiện theo cặp.
- 2- 3HS đọc đề.
- 3HS lên bảng làm bài.
Cả lớp làm vào vở bài tập.
+ Ở phép tính 1: là tích của phân số và .
+ Được phân số bằng .
+ Ta được phân số bằng .
+ Khi lấy tích của hai phân số chia cho một phân số thì ta được thương là phân số còn lại.
+ Quy tắc tìm thừa số chưa biết.
- Lắng nghe.
- 1HS lên bảng làm.
Cả lớp điền nhanh kết quả vào sách giáo khoa.
- 1HS đọc đề.
- Trả lời:
+ Cho biết diện tích HCN là m², chiều rộng là m.
+ Tính chiều dài của HCN.
- 1HS lên bảng làm bài.
Cả lớp làm bài vào vở bài tập.
3 phút
IV, Củng cố- dặn dò.
- Yêu cầu HS nêu quy tắc chia hai phân số.
- Trong bài học này, chúng ta cần lưu ý điều gì?
Gợi ý: Cô đã khắc sâu ở bài tập 3.
- Nhận xét tiết học.
- Dặn HS về chuẩn bị bài sau.
- 1- 2HS nêu quy tắc.
- Chúng ta có thể linh hoạt trong tính toán. Không nhất thiết lúc nào cũng phải áp dụng quy tắc để thực hiện phép tính. Trong một số trường hợp có thể áp dụng một số quy tắc để tính nhanh như: Quy tắc tìm thừa số chưa biết...