Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm về Công tác chủ nhiệm lớp - Trần Thanh Khoa

A. Đặt vấn đề
I. Lý do CHọn đề tài:
Như chúng ta đã biết, từ xưa đến nay giáo dục là một vấn đề rất quan trọng trong xã hội và nhất là trong xã hội ngày nay, một xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đặc biệt là thời kỳ hội nhập với thế giới. Nó đòi hỏi con người toàn diện có tri thức, đạo đức. Muốn có một thế hệ con người như vậy thì ngay bậc tiểu học của giáo dục phải quan tâm trú trọng giáo dục con người phát triển toàn diện (Đức – trí – thể - mĩ). Chính vì vậy bậc tiểu học được coi là bậc nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân. Nó đòi hỏi đội ngũ người thầy phải có đủ trình độ hiểu biết về kiến thức sư phạm, có năng lực quản lý, có lòng say mê với nghề nghiệp. Từ đó mới giúp các em hình thành những cơ sở ban đầu về nhân cách cũng như ngôn ngữ giao tiếp, kiến thức cơ bản để sau này vững bước lên các lớp trên. Để có lớp người như vậy là nhờ một phần lớn do sự giáo dục ở trường tiểu học. Chính vì vậy ngành giáo dục cần nâng cao trách nhiệm giáo dục để thực hiện tốt nhiệm vụ Đảng và Nhà nước giao phó. Để làm được việc này là nhờ phần lớn ở người thầy, mà kể đến đó là công tác chủ nhiệm lớp. Từ nhiệm vụ và mục tiêu đó tôi đã chọ đề tài này. Mục đích của đề tài là, giáo dục và xây dựng cho mỗi học sinh có vốn kiến thức vững vàng, có nhân cách đạo đức tốt, có nền tảng vững chắc để tiếp bước trong những chặng đường tiếp theo. Qua việc nghiên cứu đề tài này tôi xin nêu ra một số kinh nghiệm mà tôi đã đúc kết ra từ quá trình công tác chủ nhiệm của bản thân. Từ đó góp phần nhỏ vào công cuộc xây dựng giáo dục trồng người.
II. Nhiệm vụ của đề tài 
Nghiên cứu nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp. Nghiên cứu thực trạng học sinh trong lớp chủ nhịêm, rút kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp. Đề ra phương hướng cho công tác chủ nhiệm trong giai đoạn tiếp theo.
III. Phương pháp nghiên cứu 
Sử dụng phương pháp quan sát, phân loại, điều tra, phương pháp thực nghiệm, phương pháp tổng kết kinh ghiệm.
Sử dụng tài liệu giáo dục tiểu học.
IV. Đối tượng nghiên cứu 
Học sinh lớp 4A trường Tiểu học Phan thanh Giản.
V. Thời gian nghiên cứu 
Từ tháng 9 năm 2010đến hết tháng 4 năm 2011 
B. Nội dung
I. Đặc điểm chung của địa phương
Xó Ninh Thạnh Lợi là một xó vựng sõu, vựng xa, đặc biệt kinh tế đời sống gặp khú khăn . Chớnh vỡ vậy được sự quan tâm của Đảng và chính quyền địa phương về nhà, về phương tiện, về tiền nên cuộc sống của người dân mỗi ngày được cải thiện đi lên.
Sự quan tâm của Đảng chính quyền đã làm cho nhận thức của người dân có nhiều đổi mới. Do vậy mà mấy năm gần đây cụng tỏc giáo dục cuả xó đạt nhiều thành quả tốt đẹp.
II. đặc điểm chung của trường tiểu học PHAN THANH GIẢN
Toàn trường có 16 giáo viên đứng lớp, 2giỏo viờn chuyờn, có 15 lớp và 386 em học sinh. Chủ yếu là con em sống ở trong xó và con em cú hoàn cảnh gia đỡnh thuộc hộ nghốo,đi làm mướn ở xa. Chính vì vậy mà gặp không ít những khó khăn trong công tác giáo dục.
Song mấy năm gần đây nhờ có sự chỉ đạo sát sao của Ban lãnh đạo nhà trường và sự cố gắng hết sức mình của thầy và trò nên trường luôn đạt được mục tiờu đề ra.Tiến đến trường được cụng nhận trường đạt chuẩn quốc gia. 
. Có được kết quả như vậy là nhờ vào đội ngũ giáo viên của nhà trường có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc hăng say trong giảng dạy.
III. Đặc điểm chung của lớp
1. Công tác điều tra tình trạng lớp.
Giáo viên nắm bắt lý lịch của từng học sinh trong lớp, điều tra rõ hoàn cảnh, về kinh tế, quan hệ xã hội, môi trường sống, môi trường sinh hoạt, mối quan hệ cha mẹ với con cái.
Nắm bắt sức khoẻ của từng học sinh, nhận thức của từng em, sở thích năng khiếu, tính cách của từng em. Giáo viên tìm ra phương hướng, phương pháp thích hợp với từng học sinh. 
* Kết quả điều tra.
- Tổng số có 35 em trong đó có 19 em nữ ; 14 em dõn tộc. 
- 1 em có sức khoẻ yếu, 12 em hộ nghèo
* Nhận thức:
- 7 em đọc, viết , chậm
- 8 em làm toỏn sai xút nhiều.
* Tính cách : 
- Có 2 em hay nghịch khó bảo, chưa lễ phép, có 4 em quá nhút nhát. Còn lại các em ngoan lễ phép.
IV. Tiến hành nghiên cứu lÀm đề tài:
1. Nhiệm vụ và chức năng của giáo viên chủ nhiệm lớp. 
- Giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức thực hiện mọi quá trình giáo dục. Người giáo viên chủ nhiệm lớp phải có năng lực chuyêm môn khá giỏi, có uy tín với học sinh và phụ huynh học sinh. 
Bản thân giáo viên phải nắm bắt được chủ trương đổi mới của sự nghiệp giáo dục là phải đổi mới mục tiêu, nội dung phương pháp giáo dục sao cho phù hợp với thời đại. Do vậy người giáo viên chủ nhiệm phải có tư tưởng chính trị đạo đức, lối sống lành mạnh, chấp hành tốt đường lối chính sách của Đảng nhà nước. Có lý tưởng nghề nghiệp, có kiến thức về khoa học giáo dục, biết tôn trọng yêu thuơng học sinh, đối xử công bằng, có ý thức trách nhiệm cao, tận tụy sáng tạo trong lao động, có tinh thần khắc phục khó khăn, là một tấm gương sáng về nếp sống cho học sinh noi theo.
- Nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm lớp : 
Dạy học và tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi trong và ngoài giờ của học sinh. Làm trung tâm là hạt nhân trong việc xây dựng quan hệ thầy trò. Xây dựng lớp thành một tập thể lớp XHCN, mang tính chất giáo dục toàn diện, phát huy tính tự giác, tự quản của học sinh. Tạo niềm tin cho phụ huynh, để họ tin tưởng gửi gắm con em mình đến trường, đến lớp.
2. Xây dựng nề nếp tự quản - lập kê hoạch cụ thể:
* Xây dựng nề nếp tự quản 
 Để lớp có được nề nếp tự quản tốt thì ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng và hình thành cho học sinh thói quen sau:
- Mỗi học sinh đến lớp đều phải thực hiện nói lời hay làm việc tốt, không nói tục chửi bậy, biết cảm ơn khi được giúp đỡ, biết nói lời xin lỗi khi mắc lỗi và có thái độ sai. 
- Lễ phép với người trên, tôn trọng mọi người, biết chào hỏi xưng hô đúng mực, biết đoàn kết hoà nhã với bạn bè, thật thà trong cuộc sống không gian dối trong học tập.
- 100% học sinh phải thực hiện đầy đủ 5 nhiệm vụ của học sinh. 
*Nề nếp :
- Tạo thói quen ra vào lớp đúng giờ, tự giác xếp hàng. Hoạt động 15 phút đầu giờ nghiêm túc, có ý thức vệ sinh cá nhân và vệ sinh chung của trường, lớp, không vứt rác bừa bãi. Có ý thức chăm sóc bồn hoa, cây cảnh của trường. Biết tự giác bảo vệ đồ dùng học tập ngăn nắp gọn gàng. 
- Trong giờ học phải nghiêm túc không đựơc nói chuyện riêng.
* Biện pháp : 
Giáo viên đưa các chỉ tiêu ra trước lớp, phân công trách nhiệm cho lớp trưởng, lớp phó, các tổ trưởng, tổ phó, giáo viên hướng dẫn cán sự lớp cách hoạt động điều hành lớp. Yêu cầu học sinh theo dõi lẫn nhau. Phát động thi đua giữa các tổ. Cuối mỗi tuần vào giờ sinh hoạt lớp có kiểm tra đánh giá, nhắc nhở, tuyên dương kịp thời. Yêu cầu lớp trưởng báo cáo các tổ trưởng báo cáo kết quả của tổ mình, giáo viên tổng hợp ý kiến, đánh giá cụ thể , nhận xét rõ ràng và nêu phương hướng hoạt động tuần tiếp theo. Có vấn đề vướng mắc, tồn tại thì cần phối hợp kịp thời với các đoàn thể, với phụ huynh học sinh. 
* Học tập: 
Ngay từ đầu năm dựa vào đặc điểm tình hình của lớp và kết quả khảo sát chất lưọng đầu năm tôi đề ra những yêu cầu sau:
Mỗi học sinh phải có:
- Đầy đủ đồ dùng, sách vở học tập. 
- Tự giác học bài và làm bài đầy đủ trước khi đến lớp.
- Trong lớp chú ý nghe giảng, hăng hái phát biểu xây dựng bài. 
- Trả lời rõ ràng , dễ hiểu. 
- Đầu giờ có thói quen truy bài lẫn nhau theo nhóm dưới sự điều hành của 
giáo viên và cán sự lớp.
* Biện pháp :
 Thành lập những đôi bạn cùng tiến, đôi bạn điểm 10 để nâng cao chất luợng học tập. Phân loại học sinh để có hướng bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh nhận thức chậm. Giáo viên phân công những em học sinh giỏi kèm cặp giúp đỡ các bạn học sinh yếu hơn.
- Giáo viên luôn quan tâm sâu sát từng đối tượng học sinh, nhất là học sinh yếu, học sinh có hoàn cảnh khó khăn trong mỗi giờ học.
- Thường xuyên trao đổi với phụ huynh học sinh để có biện pháp giáo dục kịp thời những vấn đề còn vướng mắc. 
* Kế họach của giáo viên. 
- Hoàn chỉnh hồ sơ học sinh. 
- Hình thành tổ chức lớp, cán sự lớp.
- Tổ chức họp phụ huynh đầu năm. Đưa phương hướng, kế hoạch giáo dục giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm lớp.
- Giáo viên cùng với phụ huynh luôn theo dõi sự chuyển biến hoặc thay đổi khác thường của học sinh để có thông tin liên lạc kịp thời.
- Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi vào các buổi chiều ôn tập với hình thức chia đôi đối tượng. 
- Kế hoạch rèn chữ cho học sinh thường xuyên trong tất cả các giờ học, môn học. 
- Đưa kế hoạch và phát động phong trào thi đua giành bông hoa điểm 10 trong mỗi chặng thi đua .
3. Quá trình thực hiện:
*Giai đoạn 1: Từ đầu năm đến 20 tháng 10 
Giáo viên rà soỏt nắm bắt tâm tư tình cảm của từng em, biết được điều kiện hoàn cảnh từng em để có phương pháp giáo dục cụ thể. 
 - Nắm bắt năng lực tiếp thu bài của từng em, phát hiện những em yếu về từng mặt để kịp thời tìm phương pháp giáo dục dạy học tốt nhất, giúp các em học tập tốt các bộ môn.
- Tổ chức họp phụ huynh học sinh thông báo những khó khăn, những thuận lợi của lớp, của trường, của từng em học sinh cho phụ huynh nắm rõ. Thông báo nội quy, quy định của lớp, của trường, quy định giờ đưa đón học sinh, quy định về chuẩn bị đồ dùng sách vở, phương pháp kết hợp giáo dục giữa phụ huynh và giáo viên chủ nhiệm. 
- Đề cao tinh thần trách nhiệm của phụ huynh với con em mình, bầu chi hội trưởng hội phụ huynh. 
- Cử một số học sinh giỏi kèm cặp, giúp đỡ học sinh yếu,
- Giáo viên lên kế hoạch cụ thể về phương pháp nội dung để bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh trung bình yếu ngay từ dầu năm học.
* Từ những việc làm trên kết quả đạt được trong giai đoạn này là:
- 100% học sinh được trang bị đồ dùng sách vở.
- Các em có nề nếp tốt, thực hiện tốt những nội quy của lớp, của trường, các em lễ phép với thầy cô và người trên, giao tiếp tự tin, đoàn kết với mọi người.
- Các em hứng thú học tập sôi nổi trong giờ học, học bài làm bài đầy đủ trước khi đến lớp. Các em có thói quen rèn chữ giữ vở sạch đẹp.
* Giai đoạn 2: Từ 20 tháng 10 đến hết kì 1.
- Gáo viên tiếp tục giáo dục đạo đức, nề nếp, thường xuyên đi sát với lớp. Quan tâm sao sát từng em, uốn nắn kịp thời những sai lệch của học sinh.
- Tổ chức động viên kịp thời những thành tích của các em và nêu tấm gương người tốt việc tốt.
- Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, trung bình thường xuyên.
- Rèn vở sạch chữ đẹp cho học sinh thường xuyên theo ngày, tuần, tháng, có đánh giá nhận xét tuyên dương kịp thời.
- Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh, với các đoàn thể. Để kịp thời phát hiện những sai lệch của học sinh để có biện pháp giáo dục.
* Kết quả cụ thể đạt được như sau:
* Học lực.
Môn toán
- Giỏi: 3 em = 8,57%
- Khá: 11 em = 31,4%
- Trung bình: 18=51,4%
- yếu :3=8,57
Môn tiếng việt
- Giỏi: 8 em = 22,86%
- Khá 19 em = 54,3%
- Trung bình: 7 =20%
 yếu 1=2,86%
 * Hạnh kiểm:
 100% học sinh hạnh kiểm đạt 
* Kết quả Giữ vở sạch – Viết chữ đẹp .
Tháng
Loại A
Loại B
Loại C
Tháng 9+10
1
10
24
Tháng 11 + 12
2
2
31
* Giai đoạn 3: Bắt đầu từ cuối kì I đến giữa kì II.
Tiếp tục các công việc giáo dục như ở giai đoạn 1, 2.
Giai đoạn này các em đã ổn định nề nếp.
Giáo viên cần tăng cường tổ chức cho các em phát huy tính tự quản, nêu cao tinh thần tự giác trong mọi hoạt động. Giáo viên tạo mọi cơ hội để học sinh phát huy tính năng động, chủ động, sáng tạo của bản thân.
- Tiếp tục bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho học sinh về văn hóa, đạo đức, lối sống, giao tiếp, cử chỉ . Để làm được việc này giáo viên cần phải là tâm gương sáng mấu mực trong mọi hoạt động để học sinh noi theo .
- Thường xuyên phối kết hợp với phụ huynh học sinh. 
- Tiếp tục rèn chữ, rèn đọc cho học sinh ở tất cả các tiết học. Tiếp tục phụ đạo học sinh trung bình, yếu thường xuyên trong các giờ học , buổi chiều ôn tập. 
* Kết quả của giai đoạn 3 :
a. Học lực - Hạnh kiểm 
Môn toán:
Giỏi: 25 em 
Khá : 8 em 
Trung bình: 2
Môn tiếng việt
Giỏi: 15 em
Khá : 18 em
Trung bình: 2
Hạnh kiểm:
100% học sinh hạnh kiểm đạt
* Kết quả Giữ vở sạch – Viết chữ đẹp
Tháng
Loại A
Loại B
Loại C
Tháng 1 + 2 + 3
3
30
2
Tháng 4 + 5
4
30
1
* Kết quả thu được:
 Từ kết quả trên cho ta thấy chất lượng giáo dục được nâng lên rõ rệt so với đầu năm học, kết quả học sinh khá, giỏi chiếm tỷ lệ cao, không có học sinh yếu. Tất cả các em đều ngoan lễ phép, đoàn kết, tích cực học tập, sôi nổi trong các phong trào của trường, lớp. 
- 100% Phụ huynh học sinh tin tưởng gửi gắm con em mình vào môi trường giáo dục của lớp, của trường Tiểu học Phan Thanh Giản.
* Bài học kinh nghiệm
Công tác chủ nhiệm lớp là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của sự nghiệp giáo dục. Làm tốt công tác chủ nhiệm sẽ có tác dụng nâng cao giáo dục toàn diện cho học sinh, giúp học sinh phát triển đầy đủ “Đức - trí – thể – mĩ ”
Qua đây tôi thấy rằng, công tác chủ nhiệm đóng một vai trò quan trọng đối với sự nghiệp giáo dục, nhất là đối với cấp Tiểu học vì đây là cấp học nền tảng. Chính vì vậy là một ngưòi giáo viên tôi nhận thấy rằng, không thể coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp. Bởi lẽ có làm tốt công tác chủ nhiệm lớp thì mới nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện. Thực tế tôi nhận thấy rằng vì coi trọng công tác chủ nhiệm lớp, nên chất lượng giáo dục của lớp tôi chủ nhiệm được nâng lên rõ rệt. Chính vì vậy công tác chủ nhiệm cần phải được đặt lên hàng đầu. 
Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi thấy mình cần phải nỗ lực hơn nữa, tự học tự rèn luyện, để nâng cao trình độ, kĩ năng nghề nghiệp, học hỏi để hiểu biết sâu rộng hơn để có một hành trang tốt trong công tác chủ nhiệm lớp.
 * Đề xuất:
+ Đối với phụ huynh. 
Các bậc phụ huynh cần quan tâm hơn nữa đối với con em mình, đối với sự nghiệp giáo dục. Phải thực sự là tấm gương mẫu mực cho con em mình noi theo , cần phối kết hợp chặt chẽ, thường xuyên với thầy chủ nhiệm lớp. Cú như vậy chất lượng giỏo dục mới ngày càng đi lờn. Cỏc em học sinh ngày càng chăm ngoan, học giỏi và sau này trở thành người cú ớch cho xó hội.
C. kết luận
Qua nghiên cứu đề tài ( Công tác chủ nhiệm lớp) tôi nhận thấy rằng, đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học thì công tác chủ nhiệm lớp phải được đặt lên hàng đầu. Bởi lẽ các em còn nhỏ, nhút nhát , cái gì cũng mới mẻ . Do vậy việc gần gũi các em để tìm hiểu về tâm tư tình cảm, nguyện vọng của các em, giúp đỡ các em là rất quan trọng. Mỗi em được coi như là những cây non, nó cần được chăm sóc vun sới, dạy dỗ ngay từ buổi đầu.
Vì vậy mỗi giáo viên cần phải tự học hỏi trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giáo dục để cho phù hợp với thời đại.
Trong các tiết học người thầy giáo cần phải đi sâu, đi sát từng đối tượng học sinh, biết vận dụng nhiều hình thức dạy học. Người thầy cần phải có kế hoạch giảng dạy ngay từ đầu năm học, tiến hành các giờ dạy có hiệu quả. đặc biệt trong cách đánh giá chất lượng học sinh giáo viên phải đảm bảo tính khách quan, vô tư công bằng, tạo niềm tin tuyệt đối của các em với thầy cô. 
Trên đây là một số kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm của mình. Trong quá trình nghiên cứu không tránh khỏi những sai sót. Vậy tôi mong các đồng chí đồng nghiệp, Ban lãnh đạo tham gia đóng góp ý kiến để đề tài được hoàn thiện hơn.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
Phan Thanh Giản, ngày 25 tháng 07 năm 2011
 Người viết
 Trần Thanh Khoa
ĐÁNH GIÁ, NHẬN XẫT
CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................