Bồi dưỡng học sinh giỏi Toán Khối 5

BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 5
 Lê Thị Ngà – GV trường Tiểu học Cao Dương
Liên tục trong nhiều năm trở lại đây, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 5. Kết hợp với việc giảng dạy cho học sinh đại trà ở lớp là việc chọn những em có năng khiếu về toán để bồi dưỡng cho các em, trang bị thêm kiến thức để các em đủ tự tin tham gia giao lưu học sinh giỏi toán với các bạn lớp 5 ở các trường khác trong toàn huyện.
 Như chúng ta đã biết, học sinh giỏi đạt kết quả cao trong các kỳ thi do nhiều yếu tố: Tố chất học sinh, sự quan tâm của gia đình, ý thức học tập của học sinh,việc bồi dưỡng của giáo viên,  Nhà bác học Ê-đi-xơn đã từng nói :" Trở thành nhân tài một phần do tài năng còn 99 phần là ở sự tôi luyện". Theo quan điểm của tôi, điều quan trọng hơn cả là chúng ta phải trang bị cho các em vững vàng kiến thức trước khi đi thi. Do vậy việc bồi dưỡng vẫn là yếu tố quan trọng hơn cả. Nhưng cần bồi dưỡng học sinh giỏi những nội dung gì, bồi dưỡng như thế nào cho đạt hiệu quả? Điều đó quả là một vấn đề còn nan giải mà tôi trăn trở bấy lâu nay.
 Qua nhiều năm bồi dưỡng học sinh giỏi Toán 5, tôi rút ra một số kinh nghiệm nhỏ như sau: 
a. Lựa chọn đối tượng học sinh:
 Tôi đánh giá học sinh một cách khách quan, chính xác, không chỉ qua bài thi mà cả qua việc học tập hằng ngày. Nhờ vào việc lựa chọn đúng không chỉ nâng cao hiệu quả bồi dưỡng mà còn tránh bỏ sót học sinh giỏi và không bị quá sức đối với những em không có tố chất.
b. Việc bồi dưỡng của giáo viên: 
 - Trước hết tôi phải xác định rõ vai trò của người thầy là hết sức quan trọng. Bởi vì, người thầy có vai trò dẫn dắt học sinh các phương pháp giải toán, các phương pháp kiểm tra kết quả, cách thức trình bày bài giải... Nếu học sinh có kiến thức cơ bản tốt, có tố chất thông minh, mà không được bồi dưỡng nâng cao tốt thì sẽ ít hiệu quả hoặc không có hiệu quả. Đồng thời giáo viên lại phải lựa chọn đúng đối tượng học sinh vào bồi dưỡng và phải tự soạn thảo chương trình bồi dưỡng một cách hợp lý, khoa học, sáng tạo.
Ý thức được điều đó, tôi đã tìm tòi nhiều phương pháp giảng dạy, tìm hiểu sách nâng cao và các tài liệu tham khảo, Internet,... song chương trình bồi dưỡng chưa có sách hướng dẫn chi tiết, cụ thể từng tiết, từng buổi học như trong chương trình chính khoá. Vì thế soạn thảo chương trình bồi dưỡng là một việc làm hết sức quan trọng và rất khó khăn nếu như chúng ta không có sự tham khảo, tìm tòi và chọn lọc tốt. Tôi soạn thảo nội dung bồi dưỡng dẫn dắt học sinh từ cái cơ bản của nội dung chương trình học chính khoá, tiến dần tới chương trình nâng cao ( tức là trước hết phải khắc sâu kiến thức cơ bản của nội dung học trong SGK, từ đó vận dụng để mở rộng và nâng cao dần).
 Cần soạn thảo chương trình theo vòng xoáy: Từ cơ bản tới nâng cao, từ đơn giản tới phức tạp. Đặc biệt phải có ôn tập củng cố.
 Ví dụ: Cứ sau 2, 3 tiết củng cố kiến thức cơ bản và nâng cao thì cần có một tiết luyện tập để củng cố kiến thức; và cứ sau 5, 6 tiết thì cần có một tiết ôn tập để củng cố khắc sâu.
 Cần soạn thảo một tiết học có:
 -Kiến thức cần truyền đạt ( lý thuyết, ví dụ, ...).
 -Bài tập vận dụng.
 -Bài tập về nhà luyện thêm (tương tự bài ở lớp).
 Hàng tuần, tôi có ra đề cho các em ôn luyện vào những ngày nghỉ (khoảng 10 bài) với mức độ khó tăng dần. Trong các giờ truy bài các tổ tự chữa. Với những bài khó thì ở các giờ Hướng dẫn học, tôi hướng dẫn các em cách làm và các em tự trình bày vào vở.
 Sau mỗi tháng, tôi đều ra đề kiểm tra để đánh giá đúng hiệu quả tiếp thu bài và cách trình bày của học sinh. Mặt khác, các em quen dần với việc thi cử.
 Một số giờ ôn tập, tôi cần giúp các em tổng hợp các dạng bài, các phương pháp giải theo hệ thống. Vì hầu hết các em chưa tự mình hệ thống đựơc mà đòi hỏi phải có sự giúp đỡ của giáo viên.
 Theo tôi, giáo viên cần đầu tư nhiều thời gian, tham khảo nhiều tài liệu để đúc rút, soạn thảo cô đọng nội dung chương trình bồi dưỡng.
 Vì thời gian bồi dưỡng không được nhiều nên việc lồng ghép kiến thức vào các giờ học toán là vô cùng quan trọng. Tôi hệ thống từng dạng toán và bồi dưỡng cho các em ở cuối mỗi tiết học toán (nếu còn thời gian).
 c. Cần có phương pháp dạy học phù hợp:
 Trước hết cần chọn lọc những phương pháp giải dễ hiểu nhất để hướng dẫn học sinh, không nên máy móc theo các sách giải.
 Cần vận dụng đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với nội dung từng bài; phát huy tính tích cực, độc lâp, tự giác của học sinh; tôn trọng và khích lệ những sáng tạo của học sinh.
 Những bài hướng dẫn kiến thức mới, tôi cần lấy ví dụ và ra bài tập mang tính chất vui chơi để gây hứng thú học tập cho học sinh đồng thời giúp các em ghi nhớ được tốt hơn.
 Ví dụ: Ra bài toán vui, bài toán là một bài thơ, bài toán lấy tên học sinh, hay đáp số là ngày tháng có ý nghĩa, đáng ghi nhớ ( như các ngày lễ lớn, ngày thi,...).
 Tuy nhiên, những bài toán như thế, tôi cần phải tìm hiểu kỹ, thử và kiểm tra kết quả nhiều lần.
 Hầu hết các bài toán, tôi chỉ nên gợi mở để học sinh tìm tòi ra cách giải; không nên giải cho học sinh hoàn toàn hoặc để các em bó tay rồi chữa.
 Ngựợc lại, khi chữa bài, tôi lại phải giải một cách chi tiết để gúp học sinh hiểu sâu sắc bài toán; đặc biệt là những bài toán khó những bài học sinh sai sót nhiều. Đồng thời uốn nắn những sai sót và chấn chỉnh cách trình bày của học sinh một cách kịp thời.
	Từ thực tế giảng dạy, tôi thấy những em được bồi dưỡng môn Toán rất say mê làm bài. Từ các bài tập của cô, các em còn tự tìm tòi nhiều bài với nội dung tự để giải với nhiều cách khác nhau.
	Tôi cũng rất vui muốn chia sẻ cùng các bạn vì trong những năm gần đây kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi Toán lớp 5 của trường Tiểu học Cao Dương được nâng lên rõ rệt. Trong các đợt thi giao lưu học sinh giỏi, nhiều em đã đạt các giải Nhất, Nhì của huyện như em Bùi Văn Thái, Nguyễn Đình Việt, Bùi Thị Hồng Nhung, Nguyễn Hợp Phú,  Cụ thể trong năm học 2012 – 2013 này, đội Toán lớp 5 của trường có 7 em tham gia thì cả 7 em đều mang về kết quả như mong muốn. Nhiều em khi lên học THCS đều được tuyển chọn vào trường chuyên, lớp chọn và vẫn phát huy được tinh thần học Toán, tiếp thu bài tốt, được thầy cô và bạn bè khen ngợi.
 	Tóm lại:
 Qua những năm bồi dưỡng học sinh giỏi, tôi nhận thấy rằng: Người thầy cần không ngừng học hỏi và tự học hỏi để nâng cao trình độ dúc rút kinh nghiệm, thường xuyên xây dựng, bổ sung chương trình và sáng tạo trong phương pháp giảng dạy.
 Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi đã áp dụng và thu dược kết quả rất khả quan. Rất mong được đồng nghiệp chia sẻ các kinh nghiệm khác để tôi được bổ sung nhiều phương pháp dạy học tối ưu hơn. Chúng ta cùng chung tay, góp sức Vì sự nghiệp giáo dục của nước nhà./.