Giáo án Luyện từ và câu lớp 4: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi

LUYỆN TỪ VÀ CÂU GIỮ PHÉP LỊCH SỰ KHI ĐẶT CÂU HỎI
I/. Mục đích yêu cầu:
	-Nắm được phép lịch sự khi hỏi chuyện người khác :biết thưa, gởi, xưng hô phù hợp với quan hệ giữa mình và người được hỏi, tránh những câu hòi tò mò, làm phiền lòng người khác. 
	-Biết được quan hệ giữa các nhân vật , tính cách nhân vật qua lời đối đáp.
II/. Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài;
-Giao tiếp ; Thể hiện thái độ lịch sự trong giao tiếp.
- Lắng nghe tích cực.
III/ Các phương pháp kĩ thuật tích cực có thể sử dụng:
-Làm việc nhóm: -Chia sẻ thông tin
- Trình bày một phút.
-Đóng vai
 IV/Đồ dùng dạy học:
	-Bảng lớp viết sẵn BT1 phần nhận xét.
	-Giấy khổ to và bút dạ
III/. Hoạt động trên lớp:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
1. KTBC:
-3 HS lên bảng đặt câu hỏi có từ ngữ miêu tả tình cảm, thái độ của c/người khi tham gia các trò chơi.
-Gọi HS đọc tên các trò chơi, đồ chơi mà em biết.
-Nhận xét và cho điểm Hs.
2. Bài mới
 a) Giới thiệu bài ( Khám phá)
-Khi nói chuyện người khác, chúng ta phải giữa phép lịch sự. Tạo sao phải như vậy? Làm thế nào để thể hiện mình là người lịch sự khi nói, hỏi? Bài học hôm nay sẽ giúp các em điều đó.
 b) Tìm hiểu ví dụ( Kết nối)
-Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung.
-Yêu cầu HS trao đổi và tìm từ ngữ. GV viết câu hỏi lên bảng.
-Mẹ ơi, con tuổi gì?
-Gọi HS phát biểu.
-Khi muốn hỏi ch/khác, chúng ta cần giữ phép l/sự như cần thưa gởi x/hô cho phù hợp: ơi, ạ, thưa. Dạ,
 Bài 2:( Rèn KN giao tiếp, thể hiện thái độ lịch sự trong giao tiếp; Lắng nghe tích cực)
-Gọi 1 HS đọc yêu cầu và nội dung.
-Gọi HS đặt câu. Sau mỗi HS đặt câu, GV chú ý sửa lỗi dùng từ, cách diễn đạt cho HS (nếu có).
 ( a/. Với cô giáo hoặc thầy giáo em:
+Thưa cô, cô có thích mặc áo dài không ạ?
+Thưa cô, cô thích mặc áo dài gì nhất ạ?
+Thưa cô, cô thích ca sĩ Mỹ Linh không ạ?
+Thưa thầy, những lúc nhàn rỗi, thầy thích xem phim, ca nhạc hay đọc báo ạ?)
 - GV nhận xét, điều chỉnh; Khen những HS đã đặt những câu hỏi lịch sự, phù hợp với đối tượng giao tiếp.
 Bài 3:
+Theo em, để giữ lịch sự, cần tránh những câu hỏi có nội dung như thế nào?
+Lấy ví dụ về những câu chúng ta không nên hỏi.
(+Ví dụ: * Cậu không có áo mới hay sao mà toàn mặc áo cũ vậy?
+Thưa bác,sao b/hay sang nh/ cháu mượn nồi thế ạ?)
-Để giữ phép lịch sự, khi hỏi chúng ta cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác, những câu hỏi làm chạm lòng tự ái hay nỗi đau của người khác.
+Để giữ phép lịch sự khi hỏi chuyện người khác em cần phải làm gì? (+Thưa gởi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ của mình và người được hỏi.
+Tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác.)
 c) Ghi nhớ:
-Gọi HS đọc phần ghi nhớ.
 d) Thực hành – Luyện tập
 Bài 1: (Rèn KN lắng nghe tích cực, giao tiếp, nhận thức)
-Gọi 2 HS tiếp nối nhau đọc từng phần.
-Yêu cầu HS tự làm bài.
-Gọi HS ý kiến và bổ sung.
-Nhận xét, kết luận lời giải đúng.
a/. +Quan hệ giữa 2 nhân vật là quan hệ thầy trò.
+Thầy Rơ-nê của Lu-I rất ân cần, trìu mến chứng tỏ thầy rát yêu học trò.
+Lu-I Pa-xtơ trả lời thầy rất lễ phép cho thấy cậu là một đứa trẻ ngoan biết kính trọng thầy giáo.
+Qua cách hỏi – đáp ta biết gì về nhân vật?
- Người ta có thể đánh giá tính cách, lối sống. Do vậy khi nói các em luôn có ý thức giữ phép lịch sự với đối tượng mà mình đang nói. Làm như vậy chúng ta không chỉ thể hiện tôn trọng người khác mà cần tôn trọng chính bản thân mình.
 Bài tập 2:(rèn KN giao tiếp; đóng vai)
- Gọi HS đọc yêu cầu và nội dung.
-Yêu cầu HS tìm câu hỏi trong chuyện.
-Gọi HS đọc câu hỏi.
(+Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ? +Chắc là cụ bị ốm? +Hay cụ đánh mất cái gì? +Thưa ông, chúng cháu có thể giúp ông gì không ạ? )
-Trong đoạn trích có 3 câu hỏi các bạn tự hỏi nhau, 1 câu hỏi các bạn hỏi một cụ già. Các em cần so sánh để thấy câu các bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn hỏi mà các bạn tự hỏi nhau không? Vì sao?
-Yêu cầu HS thảo luận cặp đôi.
-Gọi HS phát biểu.
+Nếu chuyển những câu hỏi mà các bạn tự hỏi nhau để họi cụ già thì hỏi thế nào?
+Hỏi như vậy đã được chưa?
-Khi hỏi, không phải cứ thưa, gửi là lịch sự mà các em còn phải tránh những câu hỏi thiếu tế nhị, tò mò, làm phiền lòng người khác.
- Tổ chức cho HS đóng vai thể hiện lại ND BT
3. Củng cố, dặn dò( Vận dụng)
+Làm thế nào để giữ phép lịch sự khi hỏi chuyện người khác?
-Nhận xét tiết học.
-Dặn HS luôn có ý thức lịch sự khi nói, hỏi người khác.
-3 HS lên bảng đặt câu.
-2 HS đứng tại chỗ trả lời.
-Lắng nghe.
-1 HS đọc thành tiếng.
-2 HS ngồi cùng bàn trao đổi, dùng bút chì g/chân dưới những từ ngữ thể hiện thái độ lễ phép của người con.
-Lời gọi: Mẹ ơi!
-Lắng nghe.
-1 HS đoc thành tiếng.
-Tiếp nối nhau đặt câu.
b/. Với bạn em:
+Bạn có thích mặc áo quần đồng phục không?
+Cậu ơi,có th/trò chơi đ/tử không?
+Bạn có thích thả diều không?
+Bạn th/xem phim hay xem ca nhạc?
- Lắng nghe, nhận xét bổ sung.
+Để giữ lịch sự , cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác, gây cho người khác sự buồn chán.
-Trả lời.
-Lắng nghe.
-2-3em trả lời.
-1 HS đọc thành tiếng, cả lớp đọc thầm.
-2-3 HS đọc thành tiếng.
-2 HS ngồi cùng bàn trao đổi, trả lời câu hỏi.
-Tiếp nối nhau phát biểu.
b/. Quan hệ giữa hai nhân vật là quan hệ thù địch: tên sĩ quan phát xít cướp nước và cậu bé yêu nước.
+Tên sĩ quan phát xít hỏi rất hách dịch, xấc xược, hắn gọi cậu bé là thằng nhóc, mày.
+Cậu bé trả lời trống không vì cậu yêu nước, cậu căm ghép, khinh bỉ tên xâm lược.
+Qua cách hỏi – đáp ta biết được tính cách,mối quan hệ của nhân vật.
-Lắng nghe.
-1 HS đọc yêu cầu và nội dung.
-Dùng bút chì gạch chân vào câu hỏi trong SGK.
-HS nối tiếp nhau trả lời 
- Lắng nghe- Nhận xét, bổ sung.
-2 HS ngồi cùng bàn trao đổi, thảo luận và trả lời câu hỏi.
+Câu hỏi các bạn hỏi cụ già là câu hỏi phù hợp, thể hiện thái độ tế nhi, thông cảm sẵn lòng giúp đỡ cụ già của các bạn.
+Những câu hỏi các bạn tự hỏi nhau mà hỏi cụ già thì chưa thật tế nhị, hơi tò mò.
+Chuyển thành câu hỏi.
*Thưa cụ, có chuyện gì xảy ra với cụ thế? Thưa cụ, cụ đánh mất cái gì ạ?
*Thưa cụ, cụ bị ốm hay sao ạ?
-Những câu hỏi này chưa hợp lý với người lớn lắm, chưa tế nhị.
-Lắng nghe.
- HS đóng vai cụ già, nhóm HS
-2-3 em trả lời.
-Lắng nghe .