Giáo án Toán Lớp 4 - Tuần 21 - Lê Thị Hồng Thắm

TUẦN 21
Thứ hai ngày
Tiết 101:	 RÚT GỌN PHÂN SỐ
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:
- Bước đầu biết cách rút gọn phân số và nhận biết được phân số, phân số bằng nhau.
- Biết cách thực hiện rút gọn phân số (trường hợp các phân số đơn giản).
II. ĐỒ DÙNG HỌC TẬP :
- Bảng con, một số tờ giấy khổ to.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. Ổn định: 
2.Kiểm tra bài cũ
- GV gọi HS nêu kết luận về tính chất cơ bản của phân số 
- Kiểm tra cả lớp : Viết vào chỗ chấm để được phân số bằng nhau 
 5 1  7
 15  18 
- GV nhận xét chung.
3.Bài mới:
a/ Giới thiệu bài: 
b/ Tìm hiểu bài :
* Thế nào là rút gọn phân số ?
- Gọi HS đọc dòng a SGK/112
- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi để tìm ra phân số bằng nhưng có tử số và mẫu số bé hơn.
 - Hãy so sánh tử số và mẫu số của hai phân số trên với nhau.
- Tử số và mẫu số của phân số đều nhỏ hơn tử số và mẫu số của phân số , phân số lại bằng phân số . Khi đó ta nói phân số đã được rút gọn bằng phân số , hay phân số là phân số rút gọn của .
- Kết luận: Có thể rút gọn phân số để có được một phân số có tử số và mẫu sốbé đi mà phân số mới vẫn bằng phân số đã cho.
* Cách rút gọn phân số, phân số tối giản
* Ví dụ 1: Rút gọn phân số 
- Yêu cầu HS rút gọn phân số vào vở, 1 HS làm vào phiếu.
- Rút gọn phân số ta được phân số nào ?
- Hãy nêu cách em làm để rút gọn từ phân số được phân số ?
- Phân số còn có thể rút gọn được nữa không ? Vì sao?
=> Phân số không thể rút gọn được nữa. Ta nói rằng phân số là phân số tối giản. Phân số được rút gọn thành phân số tối giản .
* Ví dụ 2 : 
- GV yêu cầu HS rút gọn phân số . GV có thể đặt câu hỏi gợi ý để HS rút gọn được:
+ Tìm một số tự nhiên mà 18 và 54 đều chia hết cho số đó ?
+ Thực hiện chia số cả tử số và mẫu số của phân số cho số tự nhiên em vừa tìm được.
+ Kiểm tra phân số vừa rút gọn được, nếu là phân số tối giản thì dừng lại, nếu chưa là phân số tối giản thì rút gọn tiếp.
- Khi rút gọn phân số ta được phân số nào ?
- Phân số đã là phân số tối giản chưa ? Vì sao ?
* Kết luận:
 - GV yêu cầu HS mở SGK và đọc kết luận của phần bài học
c/ Luyện tập 
* Bài 1 : SGK/114 : 
- Gọi HS đọc đề.
- Cả lớp làm bài vào vở, 6 HS làm bài trên bảng 
 - GV nhân xét và chốt ý đúng
* Bài 2 : SGK/114 : 
- Gọi HS đọc đề.
- Yêu cầu HS làm bài tìm phân số nào tối giản, phân số nào rút gọn được rồi rút gọn phân số đó, 2 HS làm bài trên bảng 
- Nêu những phân số tối giản ? Vì sao em chọn đó là phân số tối giản ?
4.Củng cố- Dặn dò:
- Nêu cách rút gọn và cho ví dụ?
-Về nhà học thuộc ghi nhớ cách thực hiện rút gọn phân số
- Nhận xét tiết học.
- HS lắng nghe và thực hiện.
- 2 HS nêu
- HS dưới lớp theo dõi để nhận xét 
- Cả lớp làm bảng con.
- HS lắng nghe. 
- 1 HS đọc.
- HS thảo luận và tìm cách giải quyết vần đề.Ta có = .
- Tử số và mẫu số cùa phân số nhỏ hơn tử số và mẫu số của phân số .
- HS nghe giảng và nêu
- HS nhắc lại.
- 1 HS đọc ví dụ
- Cả lớp làm bài vào vở, 1 HS làm bảng lớp - Nhận xét.
- Ta được phân số .
- Ta thấy cả 6 và 8 đều chia hết cho 2 nên ta thực hiện chia cả tử số và mẫu số của phân số cho 2.
- Không thể rút gọn phân số được nữa vì 3 và 4 không cùng chia hết cho một số tự nhiên nào lớn hơn 1.
- HS nhắc lại.
- 1 HS đọc ví dụ .
+ HS có thể tìm được các số 2, 9, 18.
- Cả lớp làm bài, 1 HS làm bài bảng lớp; bạn nhận xét.
- Phân số 
- Phân số đã là phân số tối giản vì 1 và 3 không cùng chia hết cho số nào lớn hơn 1.
- HS nêu trước lớp.
- 1 HS đọc.
- HS cả lớp làm bài ; nhận xét bài làm của bạn.
- 1 HS đọc.
- Cả lớp làm bài, 2 HS làm bài bảng lớp.
- Bạn nhận xét bài.
- HS lần lượt nêu.
- 2 HS nêu.
- Cả lớp lắng nghe ghi nhớ về nhà thực hiện..
*******************************************
Thứ ba ngày
Tiết 102:	 LUYỆN TẬP
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:
- Rút gọn được phân số.
- Nhận biết được tính chất cơ bản của phân số.
- Củng cố về nhận biết 2 phân số bằng nhau.
II. ĐỒ DÙNG HỌC TẬP :
- Bảng con, một số tờ giấy khổ to.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
Hoạt động dạy
Hoạt động học
1. Ổn định: 
2.Kiểm tra bài cũ
 - GV gọi 2 HS lên bảng, yêu cầu các em nêu cách rút gọn phân số và làm bài tập GV tự ra. 
- GV nhận xét và cho điểm HS. 
3.Bài mới:
a/ Giới thiệu bài: 
b/ Hướng dẫn luyện tập
* Bài 1: SGK/114 : 
- Gọi HS nêu yêu cầu bài.
- Yêu cầu HS làm bài vào vở, 2 HS làm bài bảng lớp
- Làm cách nào để rút gọn nhanh nhất với 
phân số 
- GV nhận xét.
* Bài 2 : SGK/114 : 
- Gọi HS nêu yêu cầu.
- Yêu cầu thảo luận nhóm đôi vận dụng cách rút gọn phân số để tìm ra phân số bằng phân số .
- GV chốt ý và hướng dẫn cách trình bày như SGV/198.
* Bài 4 : SGK/114 : 
 - GV viết bài mẫu lên bảng hướng dẫn cách đọc cho HS.
sau đó vừa thực hiện vừa giải thích cách làm:
 +Vì tích ở trên gạch ngang và tích ở dưới gạch ngang đều chia hết cho 3 nên ta chia nhẩm cả hai tích cho 3.
 + Sau khi chia nhẩm cả hai tích cho 3, ta thấy cả hai tích cũng cùng chia hết cho 5 nên ta tiếp tục chia nhẩm chúng cho 5. Vậy cuối cùng ta được .
 - GV yêu cầu HS làm tiếp phần b và c.
 4.Củng cố - Dặn dò:
- HS nêu lại cách rút gọn phân số?
- HS nêu cách nhận biết PS tối giản?
-Dặn HS về nhà làm các bài và chuẩn bị bài sau. quy đồng mẫu số các phân số
- HS lắng nghe và thực hiện.
- 2 HS lên bảng thực hiện yêu cầu.
- HS dưới lớp theo dõi để nhận xét bài của bạn.
- HS lắng nghe. 
- 1 HS đọc bài.
- HS cả lớp làm bài vào vở, 2 HS làm bài bảng lớp; bạn nhận xét.
- HS nêu.
- HS nêu.
- Nhóm đôi thảo luận theo yêu cầu của bài tập.
- Đại diện nhóm trình bày.
- Cả lớp theo dõi.
- HS tự làm bài
- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.
- HS lắng nghe và quan sát.
- 3 HS nêu.
- Cả lớp lắng nghe ghi nhớ về nhà thực hiện..
*******************************************
Thứ tư ngày
Tiết 103	 QUY ĐỒNG MẪU SỐ CÁC PHÂN SỐ
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:	
- Bước đầu biết qui đồng mẫu sồ hai phân số trong trường hợp đơn giản
-Biết thực hiện quy đồng mẫu số hai phân số.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
1. Ổn định: 
2.Kiểm tra bài cũ
 - GV gọi 4 HS lên bảng, yêu cầu các em làm các BT hướng dẫn luyện tập thêm của Tiết 102.
 - GV nhận xét và cho điểm HS. 
3.Bài mới:
a).Giới thiệu bài: 
b).Hướng dẫn cách quy đồng mẫu số hai phân số 
 * Ví dụ
 - GV nêu vấn đề:VD a SGK/115
 * Nhận xét
 - Hai phân số và có điểm gì 
chung ?
 - Hai phân số này bằng hai phân số nào ?
 - GV nêu: Từ hai phân số và chuyển thành hai phân số có cùng mẫu số là và trong đó = và = được gọi là quy đồng mẫu số hai phân số. 15 được gọi là mẫu số chung của hai phân số và . 
- Thế nào là quy đồng mẫu số hai phân 
số ?
- Cách quy đồng mẫu số các phân số 
 - Em có nhận xét gì về mẫu số chung của hai số và vàmẫu số của các phân số và ?
- Em đã làm thế nào để từ phân số có được phân số ?
- HS trao đổi
- Từ cách quy đồng mẫu số hai phân số và , em hãy nêu cách chung quy đồng mẫu số hai phân số ?
 c).Luyện tập 
 Bài 1 
- GV yêu cầu HS tự làm bài.
- GV chữa bài:
 + Khi quy đồng mẫu số hai phân số và ta nhận được hai phân số nào ?
 + Hai phân số số mới nhận được có mẫu số chung bằng bao nhiêu ?
 - GV quy ước: Từ nay mẫu số chung chúng ta viết tắt là MSC.
 - GV hỏi tương tự với các ý b, c.
 Bài 2
 - GV tiến hành tương tự như bài tập 1.
4.Củng cố - Dặn dò:
 - HS nêu lại cách thực hiện quy đồng mẫu số các phân số.
 - GV tổng kết giờ học.
- HS lắng nghe và thực hiện.
- 4 HS lên bảng thực hiện yêu cầu.
- HS dưới lớp theo dõi để nhận xét bài của bạn.
- HS lắng nghe. 
- HS trao đổi theo cặp để tìm cách giải quyết vấn đề
 = = 
 = = 
- Cùng có mẫu số là 15.
-Ta có = ; = 
- HS trao đổi nhóm đôi.
-Mẫu số chung 15 chia hết cho mẫu số của hai phân số và .
-Nhân cả tử số và mẫu số của phân số với 5.
-Là mẫu số của phân số .
- 1 HS nêu yêu cầu.
- HS nêu cách thực hiện và thực hiện.
- HS nêu như trong phần bài học SGK.
-3 HS lên bảng làm bài.
- HS cả lớp làm bài vào vở..
- HS phát biểu ý kiến.
- Cả lớp lắng nghe ghi nhớ về nhà thực hiện..
*******************************************
Thứ năm ngày
Tiết 104	 QUY ĐỒNG MẪU SỐ CÁC PHÂN SỐ
(TIẾP THEO)
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:
-Biết quy đồng mẫu số của hai phân số , trong đó mẫu số của một phân số được chọn làm mẫu số chung (MSC ).
 - Củng cố về quy đồng mẫu số hai phân số .
II. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
1. Ổn định: 
2.Kiểm tra bài cũ
 - GV gọi 2 HS lên bảng, yêu cầu các em nêu cách quy đồng mẫu số hai phân số và làm các bài tập hướng dẫn luyện tập thêm của Tiết 103.
 - GV nhận xét và cho điểm HS. 
3.Bài mới:
 a).Giới thiệu bài:
 b).Quy đồng mẫu số hai phân số và 
 - GV nêu vấn đề: Thực hiện quy đồng mẫu số hai phân số và .
 - GV yêu cầu: Hãy tìm MSC để quy đồng hai phân số trên.
- Em có nhận xét gì về mẫu số của hai phân số và ?
- 12 chia hết cho cả 6 và 12, vậy có thể chọn 12 là MSC của hai phân số và không ?
- GV yêu cầu HS thực hiện quy đồng mẫu số hai phân số và với MSC là 12.
- Khi thực hiện quy đồng mẫu số hai phân số và ta được các phân số nào ?
- Dựa vào cách quy đồng mẫu số hai phân số và , em hãy nêu cách quy đồng mẫu số hai phân số khi có mẫu số của một trong hai phân số là MSC .
 - GV yêu cầu HS nêu lại.
 - GV nêu thêm một số chú ý:
 +Trước khi thực hiện quy đồng mẫu số các phân số, nên rút gọn phân số thành phân số tối giản (nếu có thể).
 +Khi quy đồng mẫu số các phân số nên chọn MSC bé nhất có thể.
 c).Luyện tập 
 Bài 1 - GV yêu cầu HS tự làm bài.
- GV chữa bài, sau đó yêu cầu HS đổi chéo vở để kiểm tra bài của nhau.
 Bài 2: - HS đọc đề bài.
- Em hiểu yêu cầu của bài như thế nào ?
- GV nhắc lại yêu cầu và cho HS tự làm bài. Với HS không tự làm bài được GV đặt câu hỏi để HS nhận ra từng bước làm:
- Làm tương tự với phân số .
- GV yêu cầu HS báo cáo kết quả, sau đó yêu cầu nêu rõ cách làm.
- GV nêu: Khi thực hiện quy đồng mẫu số hai phân số . Các em cần nhớ khi thực hiện quy đồng mẫu số các phân số chúng ta nên chọn MSC là số bé nhất có thể.
4.Củng cố - Dặn dò:
 -Trước khi đi QĐ ta lưu ý điều gì?
 -Dặn dò HS về nhà hoàn thành các bài tập và chuẩn bị bài sau luyện tập
- HS lắng nghe và thực hiện.
-2 HS lên bảng thực hiện yêu cầu.
- HS dưới lớp theo dõi để nhận xét bài của bạn.
- HS lắng nghe. 
- HS theo dõi.
- HS nêu ý kiến. 
-Chia hết cho nhau. 
-Có thể chọn 12 là MSC.
- HS thực hiện:
 = = .
Giữ nguyên phân số .
- Ta được các phân số và .
+ Xác định MSC.
+ Tìm thương của MSC và mẫu số của phân số kia.
+ Lấy thương tìm được nhân với mẫu số của phân số kia. Giữ nguyên phân số có mẫu số là MSC.
-Một vài HS nhắc lại.
-4 HS lên bảng làm bài.
-1 HS thực hiện quy đồng 2 cặp phân số , HS cả lớp làm bài vào vở..
- 1HS đọc.
MSC là 24.
- HS nêu ý kiến.
- HS làm bài:
Nhẩm 24 : 6 = 4
- HS nêu các bước làm như GV hướng dẫn 
- HS lắng nghe.
- 2 HS nêu.
- Cả lớp lắng nghe ghi nhớ về nhà thực hiện..
*******************************************
Thứ sáu ngày
Tiết 105: 	 	LUYỆN TẬP
I. MỤC TIÊU: Giúp HS:
 - Thực hiện được quy đồng mẫu số hai phân số.
 -Bước đầu làm quen với quy đồng mẫu số ba phân số (trường hợp đơn giản).
II. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
1. Ổn định: 
2.Kiểm tra bài cũ
 - GV gọi HS lên bảng, yêu cầu làm BT 
 - GV nhận xét và cho điểm HS. 
3.Bài mới:
a).Giới thiệu bài:
b).Hướng dẫn luyện tập
 Bài 1 : 
- GV yêu cầu HS tự làm bài.
- GV yêu cầu HS nhận xét bài làm của bạn trên bảng, sau đó nhận xét và cho điểm HS.
 Bài 2: 
- GV gọi HS đọc yêu cầu phần a.
- GV yêu cầu HS viết 2 thành phân số có mẫu số là 1.
- GV yêu cầu HS quy đồng mẫu số hai phân số và thành 2 phân số có cùng mẫu số là 5.
- Khi quy đồng mẫu số và 2 ta được hai phân số nào ?
- GV yêu cầu HS tự làm tiếp phần b.
- GV chữa bài và cho điểm HS.
 Bài 4
- GV yêu cầu HS đọc đề bài.
- Em hiểu yêu cầu của bài như thế nào ?
- GV yêu cầu HS làm bài.
- GV chữa bài và cho điểm HS.
4.Củng cố - Dặn dò:
- HS nêu lại lưu ý khi thực hiện QĐ?
- HS lắng nghe và thực hiện.
-2 HS lên bảng thực hiện yêu cầu.
- HS dưới lớp theo dõi để nhận xét bài của bạn.
- HS lắng nghe. 
-3 HS lên bảng làm bài, mỗi HS thực hiện quy đồng 2 cặp phân số ,.
- HS cả lớp làm bài vào vở..
- 1HS đọc bài.
- HS thực hiện:
 = = ; Giữ nguyên .
- Ta được hai phân số và .
-2 HS lên bảng làm bài. 
- HS cả lớp làm bài vào vở..
- HS đọc : 
- HS nêu 30 = 15 x 2
-Ta được 
-Tích trên gạch ngang và tích dưới gạch ngang đều chia hết cho 15.
- 2 HS nêu.