Biện pháp dạy phân môn tập đọc cho học sinh lớp 4 - Trường TH Suối Lềnh

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
BIỆN PHÁP DẠY PHÂN MÔN TẬP ĐỌC CHO HỌC SINH LỚP 4B 
TRƯỜNG TH SUỐI LỀNH
PHẦN THỨ NHẤT: PHẦN MỞ ĐẦU
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : 
 Giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể chất trí tuệ cho trẻ em. Nhằm hình thành cơ bản ban đầu cho sự phát triển nhân cách con người xã hội chủ nghĩa.
 Để đạt được mục tiêu trên nhà trường tiểu học đã coi trọng việc dạy đủ 9 môn học trong đó môn Tiếng Việt là một trong 9 môn được coi trọng và chiếm lượng thời gian tương đối nhiều. Môn Tiếng Việt bước đầu dạy cho HS nhận biết những tri thức cơ bản cần thiết bao gồm : Ngữ âm, chữ viết, từ vựng, ngữ nghĩa, chính tả..Trên cơ sở đó rèn luyện các kĩ năng ngôn ngữ : nghe, nói, đọc, viết. Nhằm giúp HS sử dụng hiệu quả Tiếng Việt trong suy nghĩ và giao tiếp. Ngoài ra nó còn góp phần bồi dưỡng cho các em những tình cảm chân chính lành mạnh. Đồng thời hình thành và phát triển ở các em những phẩm chất tốt đẹp. 
 Trong môn Tiếng Việt có rất nhiều phân môn như : Tập đọc, luyện từ và câu, Tập làm văn, Kể chuyện, Chính tả. Mỗi phân môn có một vị trí và nhiệm vụ khác nhau. Chúng đều hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau.
 Tập đọc là một phân môn có vị trí hết sức quan trọng đối với HS tiểu học. Nó chính là phương tiện tiếp thu kiến thức của các phân môn học khác trong trường tiểu học. Phân môn tập đọc ở tiểu học chủ yếu là cung cấp cho học sinh một số kĩ năng đọc cơ bản như đọc diễn cảm, đọc thầm, đọc hiểu... Hiện nay phân môn tập đọc được đưa vào chương trình phổ thông ngay các lớp đầu bậc học. Từ lớp 1đến lớp 5. Thế nhưng qua thực tế giảng dạy và kết quả khảo sát chất lượng đầu năm ở lớp 4B tôi thấy các em học môn tập đọc còn hạn chế cụ thể. 
Điểm 9,10
Điểm 7,8
Điểm 5,6
Điểm 1,2,3,4,5
0
0
3
23
Vì vậy tôi rất chăn trở về vấn đề làm thế nào để các em học tốt phân môn này vì vậy tôi đã quyết định chọn đề tài nghiên cứu “ Một số biện pháp dạy phân môn tập đọc cho học sinh lớp 4B trường Tiểu học Suối Lềnh”
TẦM QUAN TRỌNG :
 Tại sao cần cho HS tiểu học học môn tập đọc? Vì môn tập đọc là nền tảng, góp phần phát triển ngôn ngữ cho HS đó là cơ sở để HS tiếp nhận kiến thức của các môn học khác trong chương trình Tiểu học tốt hơn. Nếu HS không đọc thông viết thạo,các em sẽ tiếp thu kiến thức của các môn học khác trong nhà trường hạn chế. Học tập đọc HS có thêm điều kiện để tạo nên sự thống nhất giữa tư duy và tình cảm, ngôn ngữ và cuộc sống, con người với thiên nhiên,với xã hội để khêu gợi ra những tình cảm, cảm xúc, ý nghĩ cao thượng và đẹp đẽ
 Trong thực tế việc dạy – học tập đọc , bên cạnh những điểm tốt và những kết quả đáng khích lệ còn có nhiều nhược điểm. Nhược điểm lớn nhất, dễ thấy nhất là bệnh công thức, khuôn sáo, máy móc, thiếu tính chân thật dẫn đến kết quả đọc của các em chưa cao. Trên thực tế khảo sát HS lớp 4B của trường cho thấy trên 60% HS của lớp còn chưa đọc thành thạo, một số em còn đọc đánh vần.
 Vậy làm thế nào để dạy tốt – học tốt môn Tập đọc cho các em học sinh ở lớp này . Để giúp các em có những kĩ năng đọc tốt hơn thể hiện tính chân thực, thể hiện được cảm xúc, tình cảm của mình thông qua các bài văn và thơ trong trương trình? Đó là một câu hỏi nan giải cần có thời gian để trả lời.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu về biện pháp dạy học phân môn Tập đọc cho học sinh lớp 4B.
- Tổ chức thực nghiệm sư phạm.
- Phân tích các phương pháp dạy học môn Tập đọc lớp 4.
- Đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập đọc lớp 4.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp đọc sách và tài liệu.
- Một số phương pháp khác.
V. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
- Học sinh lớp 4B Trường Tiểu học Suối Lềnh năm học 2011 - 2012.
VI. Phạm vi nghiên cứu:
- Nâng cao chất lượng dạy học phân môn Tập đọc lớp 4 B Trường tiểu học Suối Lềnh - Hang Chú - Bắc Yên - Sơn La.
VIII. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
Năm học 2011 - 2012.
PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG
 I. KIỂM NGHIỆM :
 Theo Đào Duy Anh trong Hán Việt tự điển, miêu tả là “ Lấy nét vẽ hoặc câu văn để biểu hiện cái chân tướng của sự vật ra”. Thế nhưng để ta thấy được cái chân tướng của sự vật đó thì chúng ta cần biết đọc, biết cảm nhận.
Biết đọc con người đã nhân khả năng tiếp nhận lên nhiều lần, từ đây họ biết tìm hiểu, đánh giá cuộc sống, nhận thức các mối quan hệ tự nhiên, xã hội, tư duy. Biết đọc con người sẽ có khả năng chế ngự một phương tiện văn hóa cơ bản, giúp họ giao tiếp được với thế giới bên trong của người khác, thông hiểu tư tưởng, tình cảm của người khác. Nếu không biết đọc con người sẽ không có điều kiện hưởng thụ sự giáo dục mà xã hội dành cho họ. Không thể hình thành một nhân cách toàn diện. Đặc biệt trong thời đại bùng nổ thông tin thì biết đọc càng quan trọng vì nó sẽ giúp chúng ta sử dụng các nguồn thông tin.
Đọc chính là học, học nữa, học mãi. Đọc để tự học, học cả đời, vì vậy dạy đọc có ý nghĩa rất quan trọng.
ở bậc tiểu học, đọc trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên đối với mỗi người đi học. Đọc giúp các em chiếm lĩnh được ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp và học tập. Đọc là một dụng cụ để học tập tốt các môn học khác. Đọc tạo ra hứng thú và động cơ học tập. Đọc tạo điều kiện cho các em có khả năng tự học và tinh thần học cả đời. Chính vì vậy người giáo viên phải dạy đọc cho học sinh một cách có hệ thống, lô gíc nhằm hình thành và phát triển năng lực đọc cho học sinh.
Nhưng để HS thấy được vẻ đẹp của cuộc sống, những giá trị tốt đẹp đã được các tác giả văn, thơ đã truyền tải trong các bài văn, bài thơ các em cần có một số kĩ năng nhất định về cảm nhận văn thơ.
 Trong thực tế của trường tiểu học hiện nay, ở một số tiết học GV còn nói nhiều,giật khuôn, máy móc. GV chưa khơi gợi huy động vốn hiểu biết, ý thức tự tìm hiểu các tác phẩm văn học, chính vì thế các em chưa tự giác tìm tòi và tự tìm đọc những tác phẩm văn học trong và ngoài nhà trường.
 II. BIỆN PHÁP CỤ THỂ :
Chống lối dạy học theo “ mẫu”, giúp HS “rèn luyện bộ óc”, rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp tìm tòi, phương pháp vận dụng kiến thức.
Nghiên cứu nội dung bài trước khi lên lớp:
- Nắm được mục tiêu dạy học của phân môn.
- Nắm được cấu trúc tổng thể, đặc điểm cấu trúc chương trình sách giáo khoa hiện hành.
- Nắm được nội dung dạy học một cách chắc chắn và có hệ thống để từ đó người giáo viên nghiên cứu sách giáo khao - sách giáo viên - tài liệu tham khảo liên quan đến bài dạy để thiết kế bài dạy - thiết kế đồ dùng dạy học và các hoạt động cho tiết dạy đạt hiệu quả cao.
- Đọc trước bài, tìm giọng đọc phù hợp với nội dung củ bài để khi đọc mẫu phải chính xác.
Đảm bảo tính chân thực của các tác phẩm văn học. Từ đó khơi gợi cho học sinh tính ham tìm hiểu từ đó các em tự giác luyện đọc nhiều ở nhà, ở lớp, ở bất kì chỗ nào có thể. Muốn các em hiểu đươc nội dung của bài GV cần giúp các em hiểu đúng một số từ khó trong bài đọc. Không dùng một số từ khó hiểu để giải nghĩa các từ khó. Thực chất trong chương trình một số từ giải nghĩa cuối bài tương đối khó với HS, bản thân HS cũng không hiểu chính những từ dùng giải thích cho nghĩa của từ khó trong bài. Vì vậy GV phỉa tìm ra cách để giúp các em hiểu dễ hơn, cơ bản nhất. 
 4. Đảm bảo trong giờ tập đọc các em được đọc nhiều, muốn như vậy giáo viên cần tập trung nhiều thời gian cho luyện đọc.
 5. Muốn để cho các em đều được đọc nhiều GV phải thay đổi cách tổ chức một số bước nhỏ trong tiến trình dạy học:
Ví dụ: Khi dạy bài Tập đọc “Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa”, do bài văn tương đối dài nên với sức đọc của HS thì chỉ đọc nối tiếp đoạn một lượt đã mất nhiều thời gian rồi. Vì thế tôi cho HS đọc nối tiếp theo dãy bàn 
( Tức là tất cả ba dãy bàn cùng đọc nối tiếp một lúc) để đảm bảo em nào cũng được đọc. sau đó các em đọc theo bàn. Trong khi tìm hiểu bài cần kết hợp cho HS đọc nội dung đoạn chứa câu trả lời.
6. Thường xuyên tạo không khí vui tươi trong tiết học:
- Để đổi mới cách dạy nội dung các bài tập đọc, tạo không khí vui tươi, hồn nhiên, nhẹ nhàng sinh động trong giờ dạy giáo viên nên hướng dẫn học sinh tham gia vào các trò chơi học tập để củng cố những kiến thức đã học. Tạo điều kiện cho các em được rèn luyện các kỹ năng cần thiết như: nghe - nói - đọc - viết. Từ đó kích thích khả năng ứng xử ngôn ngữ của học sinh, rèn tư duy linh hoạt và phong cách nhanh nhẹn, tháo vát, tự tin cho học sinh. Đồng thời giáo dục tình cảm lành mạnh tốt đẹp, trong sáng cho các em.
- Tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi học tập kết hợp trong tiết dạy giáo viên cần xác định rõ yêu cầu về kiến thức - kỹ năng của trò chơi học tập kết hợp trong tiết dạy giáo viên cần xác định rõ yêu cầu về kiến thức - kỹ năng của trò chơi, chuẩn bị chu đáo, hướng dẫn đầy đủ, rõ ràng cách chơi, luật chơi, thực hiện đúng lúc.
- Các trò chơi thường được tổ chức trong giờ Tập đọc đó là:
+ Thi đọc tiếp sức.
+ Thi đọc “thả thơ”.
+ Thi đọc thơ truyền điện.
- Thông qua việc tổ chức thành công trò chơi trong giờ Tập đọc, người giáo viên đã tạo được không khí vui tươi, kích thích hoạt động học tập của học sinh rèn luyện và củng cố kỹ năng cần đạt.
7. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học:
- Giáo viên kiểm tra đánh giá hiệu quả tiết dạy của mình để so sánh với mục tiêu đề ra, từ đó có biện pháp điều chỉnh kế hoạch giảng dạy của mình.
- Đánh giá kết quả học tập của học sinh để phát hiện kịp thời những học sinh khá, giỏi để bồi dưỡng; đồng thời phụ đạo những em học còn yếu để các em đạt được những kỹ năng cơ bản mà mục tiêu môn học đề ra.
- Qua một thời gian thực nghiệm, kết hợp hài hòa 7 biện pháp trên đã thu được kết quả cụ thể.
 Tóm lại : Trong qúa trình dạy và học tôi cần, thấy rằng bản thân phải có nhiều vốn sống, vốn hiểu biết phong phú thì cung cấp kiến thức cho các em mới được đảm bảo, đầy đủ. Song việc dạy tập đọc phải gắn liền với các môn học khác.
 Để khắc phục được những nhược điểm trong dạy và học nói chung dạy tập đọc noí riêng. Tôi quyết tâm đem hết khả năng của mình để học hỏi kinh nghiệm giảng dạy và tự nghiên cứu đọc nhiều loại sách có liên quan đến việc dạy học. Không ngừng tôi luyện phương pháp giảng dạy để cung cấp tư liệu kiến thức cần thiết, chắc chắn cộng với phương pháp giảng dạy nhuần nhuyễn chắc chắn HS sẽ yên tân tâm và tin tưởng ở thầy nhiều hơn.
II. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC BAN ĐẦU :
Trong một thời gian học kì I năm 2011 – 2012 vừa qua do sự cố gắng của bản thân tôi đã tìm và rút ra một số pháp cơ bản cho việc dạy- học tập đọc cho HS. Thấy rằng trong môn tập đọc muốn các em có hứng thú học tập ngoài việc cho các em luyện đoc GV cần phải cố gắng làm sao để các em hiểu được cơ bản về nội dung của bài. Tuy nhiên không nên quá chú tâm vào nội dung mà quên mất việc rèn đọc cho các em.
 Cụ thể đầu năm lớp tôi la 100% HS là đồng bào dân tộc Mông vốn tiếng Việt còn hạn chế, Trên 60% lớp còn đọc chưa thạo nhưng đến nay qua kiểm tra thấy hầu hết các em đã cơ bản đọc được trơn không còn đánh vần, số còn lại đã đọc tương đối tốt.
	Kết quả kiểm tra học kì một môn tập đọc như sau:
Điểm 9,10
Điểm 7,8
Điểm 5,6
Điểm 1,2,3,4,5
0
1
25
0
Như vậy qua quá trình áp dụng tôi thấy việc học tập đọc của các em có tiến triển.
III. MẶT TÍCH CỰC & HẠN CHẾ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM :
 A/ Mặt tích cực :
Đã tạo ra hứng thú cho học sinh khi họpc môn tập đọc.
Phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh lớp tôi phụ trách.
Học sinh đã có tiến bộ trong quá trình học.
 B/ Mặt hạn chế :
Đề tài chỉ gói gọn ở đối tượng HS lớp 4B. Chưa đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân của việc các em lên đến lớp 4 mà khả năng đọc còn hạn chế.
IV. NHỮNG BÀI HỌC KHI THỰC HIỆN SÁNG KIẾN, VẬN DỤNG KINH NGHIỆM :
 	 1. Giáo viên nắm chắc mục tiêu, nội dung, chương trình, sách giáo khoa, sách giáo viên để soạn giảng.
2. Nắm chắc đặc điểm, chất lượng, đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm.
3. Giáo viên biết vận dụng có sáng tạo các phương pháp dạy học vào thực tiễn.
4. Giáo viên phải tận tân phụ đạo, uốn nắn kịp thời cho học sinh.
5. Tăng cường trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp để nâng cao năng lực chuyên môn.
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN
 I. Kết luận chung
- Dạy tập đọc có ý nghĩa rất to lớn ở bậc tiểu học, bởi vì đọc là một kĩ năng cơ bản, nhất thiết đầu tiên đối với mỗi người đi học, đọc để giúp các em chiếm lĩnh được vốn ngôn ngữ dùng trong giao tiếp, những kiến thức về văn học, khoa học, lịch sử, địa lý trong chương trình và ngoài chương trình học tập của các em.
- Đọc là một công cụ rất quan trọng để giao tiếp trong cuộc sống. Đọc tạo ra những hứng thú và động cơ học tập. Đọc là khả năng không thể thiếu được của con người thời đại văn minh.
- Chính vì vậy ở trường tiểu học, giáo viên có nhiệm vụ dạy tập đọc cho học sinh một cách có kế hoạch và có hệ thống. Tập đọc với tư cách là một phân môn của Tiếng Việt, có nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu cầu này. Năng lực đọc được tạo nên từ bốn kỹ năng và bốn yêu cầu về chất lượng: Đọc đúng - đọc nhanh - đọc có ý thức - đọc hay; nó được thể hiện trong hai hình thức đọc: Đọc thành tiếng và đọc thầm.
- Ngoài việc dạy tập đọc, người giáo viên còn giáo dục lòng ham thích đọc sách, hình thành thói quen, phương pháp làm việc với sách cho học sinh; giúp các em thấy được rằng đọc là có ích cho các em trong cả cuộc đời, tạo cho bản thân mình một cuộc sống trí tuệ đầy đủ và phát triển.
- Như vậy dạy tập đọc cho học sinh có một ý nghĩa to lớn, vì nó vừa có nhiệm vụ giáo dưỡng - giáo dục - và phát triển nhằm giúp học sinh trở thành những con người phát triển toàn diện, đáp ứng với yêu cầu mục tiêu giáo dục tiểu học trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hoá đất nước.
II. Bài học kinh nghiệm:
1. Giáo viên phải tìm hiểu, nắm chắc mục tiêu, nội dung, chương trình, sách giáo khoa, sách giáo viên để soạn giảng có hiệu quả.
2. Nắm chắc đặc điểm, chất lượng, đối tượng học sinh lớp chủ nhiệm.
3. Giáo viên biết vận dụng có sáng tạo các phương pháp dạy học vào thực tiễn.
4. Giáo viên phải tận tân phụ đạo, uốn nắn kịp thời cho học sinh.
5. Tăng cường trao dồi chuyên môn nghiệp vụ, học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp để nâng cao năng lực chuyên môn.
III. Kiến nghị - đề xuất:
1. Đối với nhà trường:
- Thường xuyên quan tâm đến việc tổ chức giao,thi đọc văn, thơ ở trương để các em có cơ hội giao lưu, tiếp xúc với bạn bè lớp khác để học tập noi gương, khuyến khích tinh thần phấn đấu của các em.
2. Đối với Phòng Giáo dục:
- Hằng năm tổ chức thi kể chuyện, đọc thơ cho học sinh tiểu học.
- Tổ chức các chuyên đề theo các cụm trường để giáo viên có cơ hội học tập và trao đổi kinh nghiệm.
 Hang Chú, Tháng 9 năm 2011
 NGƯƠI THỰC HIỆN
Sồng A Tủa