Bài giảng Tiếng Việt 4 (Luyện từ và câu) - Bài: Dấu hai chấm - Năm học 2021-2022

 Thứ năm ngày 14 tháng 10 năm 2021
 Luyện từ và câu
 Bài : Dấu hai chấm
 I- Nhận xét 
 Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu 
 hai chấm có tác dụng gì? a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : 
 “Tôi chỉ có một sự ham muốn, 
 ham muốn tột bậc, là làm sao 
 cho nước ta hoàn toàn độc lập, 
 dân ta được hoàn toàn tự do, 
 đồng bào ai cũng có cơm ăn, 
 áo mặc, ai cũng được học 
 hành.” Nguyện vọng đó chi phối 
 mọi ý nghĩ và hành động trong 
 suốt cuộc đời của người .
 Theo Trường Chinh
Dấu hai chấm báo hiệu phần sau là lới nói của 
Bác Hồ (dùng phối hợp với dấu ngoặc kép) b) Tôi xoè cả hai càng ra, bảo Nhà Trò: 
- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi 
đây. 
 Tô Hoài 
 Dấu hai chấm báo hiệu câu sau là lới nói của 
 Dế Mèn (dùng phối hợp với dấu gạch đầu 
 dòng). c)Bà thương không muốn bán 
 Bèn thả vào trong chum.
 Rồi bà lại đi làm 
 Đến khi về thấy lạ:
 Sân nhà sao sạch quá 
 Đàn lợn đã được ăn 
 Cơm nước nấu tinh tươm
 Vườn rau tươi sạch cỏ 
 Phan Thị Thanh Nhàn 
 Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận đi sau là lời 
 giải thích rõ những điều lạ mà bà già nhận 
 thấy khi về nhà Ghi nhớ:
 1. Dấu hai chấm báo hiệu bộ 
 phận câu đứng sau nó là lời 
 nói của một nhân vật hoặc là 
 lời giải thích cho bộ phận 
 đứng trước.
 2. Khi báo hiệu lời nói của 
 nhân vật, dấu hai chấm được 
 dùng phối hợp với dấu 
 ngoặc kép hay dấu gạch đầu 
 dòng. Luyện tập
Bài 1: Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có tác 
dụng gì?
a/ Tôi thở dài: 
 - Còn đứa bị điểm không, nó tả thế nào?
 - Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy 
trắng cho cô. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: 
“Sao tró không chịu làm bài ?”
 Theo Nguyễn Quang Sáng
• Dấu hai chấm thư nhất: báo hiệu bộ phận đứng 
 sau nó là lời nói của nhân vật “tôi” (người cha)
• Dấu hai chấm thứ hai: Báo hiệu phần sau là lời 
 nói của cô giáo.
 Luyện tập
Bài 1: Trong các câu sau, mỗi dấu hai chấm có 
tác dụng gì?
 b/ Dưới tầm cánh chú bây giờ là lũy tre xanh rì 
rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai 
nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của 
đất nước hiện ra: cánh đồng với những đàn 
trâu thung thăng gặm cỏ; dòng song với nhựng 
đoàn thuyền ngược xuôi.
 Theo Nguyễn Thế Hội
• Dấu hai chấm có tác dụng: Giải thích cho bộ 
 phận đứng trước
 2/ Viết một đoạn văn 
theo truyện Nàng tiên 
Ốc, trong đó có ít nhất 
hai lần dùng dấu hai 
chấm: 
- Một lần, dấu hai chấm 
dùng để giải thích.
- Một lần, dấu hai chấm 
dùng để dẫn lời nhân 
vật. Ngày xưa, có một cụ già chuyên mò cua 
bắt ốc. Một hôm bà bắt được một con ốc
vỏ xanh biếc ..
 Bà đi làm khi trở về thấy lạ : Sân nhà sao sạch quá,
Đàn lợn Chào tạm biệt. Chúc các em học tốt.